Tìm thấy hoạt chất kháng tế bào ung thư từ cây Ngọc Cầu

Ngọc Cẩu có tên khoa học là Balanophora laxiflora Hemsl., là một trong số các loài tương đối phổ biến của chi Balanophora. Ngọc Cẩu là một loại dược liệu quý, từ lâu đã được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền để dùng làm thuốc bổ máu, phục hồi sức khỏe, kích thích ăn ngon miệng, chữa đau bụng, chữa nhức mỏi chân tay, làm thuốc bổ cho người già, người mới ốm dậy và nhất là dùng cho phụ nữ sau khi sinh đẻ.

 Ngọc cẩu còn có tên gọi khác là Tỏa Dương, củ Gió đất, củ Ngọt Núi, hoa Đất, Cu Chó, Xà Cô, cây không lá. Loài thực vật này thường mọc và sống kí sinh trên rễ những cây gỗ lớn trong rừng sâu ẩm thấp, dưới tán rừng già hoặc ẩn mình trong bóng tối, dưới những lùm cỏ, khe đá hoặc gốc cây mục. Chúng được phân bố chủ yếu ở các khu rừng rậm nhiệt đới và cận nhiệt đới như ở Việt Nam, Lào, miền nam Trung Quốc. Tại Việt Nam, cây Ngọc Cẩu được tìm thấy nhiều ở các tỉnh miền Tây Bắc như Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang, Hòa Bình, Điện Biên, Sơn La.

Trong những năm gần đây, nhiều nhà khoa học trên thế giới đã quan tâm nghiên cứu về thành phần hoá học cũng như hoạt tính sinh học của Ngọc Cẩu. Kết quả cho thấy Ngọc Cẩu và các hợp chất chính của nó có nhiều hoạt tính sinh học đáng chú ý như ức chế enzym xanthioxidase, giảm axit uric máu, kháng khuẩn, chống viêm và chống oxy hóa.

Nhằm tìm kiếm các hợp chất có hoạt tính gây độc tế bào cũng như khả năng ứng dụng của Ngọc Cẩu trong điều trị bệnh ung thư, nhóm nghiên cứu đã thu thập và nghiên cứu thành phần hóa học của nó. Bài báo này mô tả quá trình tinh sạch, xác định cấu trúc và hoạt tính ức chế sự phát triển của tế bào ung thư của các hợp chất tinh sạch từ cao chiết EtOAc của cây Ngọc Cẩu.

Trong nghiên cứu, toàn bộ cây Ngọc Cẩu (Balanophora laxiflora) được thu hái tại Lào Cai, Việt Nam vào ngày 16/10/2014 và đã được TS. Đỗ Hữu Thư, Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật xác định tên khoa học.

Bốn hợp chất là methylcaffeate (1), dimethyl-6,9,10-trihydroxybenzo[kl]xanthene- 1,2-dicarboxylate (2), methylgallate (3) và p-coumaric acid (4) đã được tinh sạch từ cặn chiết
EtOAc của cây Ngọc Cẩu, thu hái ở Lào Cai, Việt Nam. Cấu trúc của chúng được xác định bằng các phương pháp phổ như phổ khối MS, phổ cộng hưởng từ hạt nhân một và hai chiều (1D và 2D NMR). Trong đó, methylcaffeate (1) và dimethyl-6,9,10-trihydroxybenzo[kl] xanthene-1,2-dicarboxylate (2) có khả năng ức chế tốt sự phát triển của cả bốn dòng tế bào ung thư là ung thư biểu mô (KB), vú (MCF7), phổi (LU) và gan (HepG2).

Đây là phát hiện mới về các chất có hoạt tính ức chế sự phát triển của tế bào ung thư từ cây Ngọc Cẩu.