Thoái hóa cột sống cổ... những điều cần biết

22/02/2008 10:15

Hiện nay số người bị đau cột sống ngày càng nhiều, ảnh hưởng rất lớn đến năng suất lao động, tốn tiền của cho các phương pháp trị liệu và chăm sóc. Thoái hóa cột sống cổ biểu hiện của bệnh thoái hóa khớp là bệnh mạn tính, đặc trưng bởi tổn thương thoái hóa tiến triển của sụn khớp và đĩa đệm gây đau và biến dạng khớp. Bệnh thường gặp từ tuổi trung niên trở lên.

Theo chiều ngang, cột sống (CS) cấu tạo bởi nhiều đốt, chia thành nhiều khoanh. Cột sống gồm 30 đốt: 7 đốt sống cổ (ký hiệu C1 - C7), 12 đốt sống lưng (D1 - D12), 5 đốt sống thắt lưng (L1 - L5), 5 đốt sống cùng (S1 - S5), 1 đốt sống cụt. Trong CS có tủy sống, các rễ thần kinh từ tủy ra (chi phối hoạt động chi trên, dưới) và động mạch thân nền. Cột sống cổ là đoạn hay vận động nhất của CS.

Nguyên nhân thoái hóa cột sống cổ (CSC): tư thế lao động cúi và sử dụng nhiều động tác ở vùng đầu, cổ với cường độ cao và lâu dài như ở thợ cấy, thợ may, thợ cắt tóc, chấn thương mạn tính, nhiễm khuẩn, dị ứng, rối loạn nội tiết và chuyển hóa, béo phì, dị dạng CSC, bệnh tự miễn, di truyền…

Biểu hiện:

- Đau: đau thường xuyên hay thỉnh thoảng ở gáy, vùng chẩm, giữa 2 bờ trong xương bả vai, sau hốc mắt, thái dương. Đau ê ẩm lúc thức dậy, tăng lên khi ho hay hắt hơi và cử động cổ. Đau từ gáy lan xuống cánh tay tới ngón tay một hay hai bên. Các gai xương hay mõm ngang CSC đau khi ấn.

- Vận động: quay cổ hay cầm nắm đồ vật khó khăn. Teo cơ chi trên, không nhấc tay được.

- Cảm giác: đau sâu trong cơ xương, cảm giác cứng gáy, tê bì, kiến bò hay kim châm.

- Nhức đầu, chóng mặt, ù tai, khó nuốt, buồn nôn, tiểu không tự chủ.

Cần phân biệt với đau gáy chẩm hay bả vai, đau xơ cơ và đau cổ do nguyên nhân tâm lý, sang thương cơ học, viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, bệnh chuyển hóa, khối u, viêm xương tủy, lao…

Biến chứng: liệt nhẹ chi, mất khéo léo bàn tay, rối loạn dáng đi và tuần hoàn não, chức năng bàng quang bị ảnh hưởng…

Việc điều trị thoái hóa CSC phải thật kiên trì, tỉ mỉ và liên tục, kết hợp nhiều phương pháp:

- Bảo tồn (dùng thuốc).

- Ngoại khoa: khi trị liệu bảo tồn không kết quả.

- Hoạt động: không được vặn cổ hay ấn cổ bệnh nhân, không gối đầu quá cao, lao động và nghỉ ngơi hợp lý, thư giãn, xoa bóp.

Để phòng ngừa thoái hóa CSC, cần tránh mang vác nặng, tránh giữ cổ ở tư thế ưỡn ra sau, gập cổ ra trước hay nghiêng cổ một bên, tránh tư thế lao động bất lợi, thể dục thể thao thường xuyên, tránh tư thế xấu và các động tác quá mạnh và đột ngột. O