Tái cơ cấu ngành xoài để phục vụ xuất khẩu

Thời gian qua, An Giang tập trung đẩy mạnh thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh nhằm chuyển đổi sản xuất để thích nghi với điều kiện thực tế, khắc phục khó khăn, thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp.

Giai đoạn 2017 - 2020, toàn tỉnh đã chuyển đổi được hơn 31.130 ha đất lúa kém hiệu quả sang rau màu, cây ăn trái. Các mô hình chuyển đổi đã mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều lần so với trước đây. Cụ thể, mô hình trồng xoài đạt lợi nhuận từ 500 - 600 triệu đồng/ha sau 3 năm đầu tư.

Hiện nay, hơn 60% nhà vườn trồng xoài ở An Giang áp dụng kỹ thuật bao trái, giúp trái xoài nâng cao chất lượng. Ông Trần Phước Đường, ở ấp Tân Phước, xã Tấn Mỹ, huyện Chợ Mới cho biết: Gia đình có 1 ha xoài cát Hòa Lộc, thay vì trước đây trồng theo truyền thống chỉ cho lãi khoảng 160 - 170 triệu đồng/ha/năm. Hai năm nay, gia đình áp dụng trồng xoài theo kỹ thuật mới có bao trái giúp năng suất nâng lên và bán được giá cao hơn nên lãi mỗi vụ từ 210 - 220 triệu đồng/ha.

Là một trong những đại lý chuyên thu mua xoài keo lớn nhất vùng biên giới huyện An Phú (An Giang), Hợp tác xã (HTX) Long Bình không mua xoài nhập từ Campuchia mà tập trung liên kết tiêu thụ với nông dân trồng xoài keo ở các xã Khánh Bình, Khánh An và thị trấn Long Bình. Ông Huỳnh Thanh Minh, giám đốc HTX Long Bình, cho biết: HTX vừa mua vào 10 tấn xoài keo để giao cho các doanh nghiệp đặt hàng tiêu thụ nội địa và xuất khẩu qua các nước đòi hỏi chất lượng cao như Hàn Quốc, Úc, Nhật… HTX thành lập từ năm 2017 nhưng đến nay HTX Long Bình đã thu hút được 25 xã viên tham gia, diện tích liên kết trồng xoài keo trên địa bàn huyện An Phú khoảng 90 ha. Các nông dân tham gia liên kết với HTX đều tuân thủ tốt quy trình canh tác an toàn, đảm bảo trái xoài không nhiễm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và hoạt chất cấm.

Hướng đến xuất khẩu xoài

Ông Nguyễn Sĩ Lâm, giám đốc Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn An Giang cho biết, đối với các vùng đất sản xuất lúa kém hiệu quả, tỉnh chủ trương chuyển đổi sang rau màu, cây ăn trái. Đến nay, diện tích cây ăn trái của tỉnh đạt hơn 13.000 ha, chủyếu là xoài, chuối, bưởi, cam, quýt… Trên thực tế, nông dân canh tác xoài đạt lợi nhuận cao hơn nhiều mô hình khác. Đối với những vùng chuyên canh xoài như cù lao Giêng ở huyện Chợ Mới, tỉnh hỗ trợ hạ tầng, hệ thống thủy lợi, hướng nông dân trồng xoài theo tiêu chuẩn VietGAP, hỗ trợ nông dân đạt chứng nhận chất lượng để xuất khẩu sang các thị trường cao cấp như Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, Mỹ… Đồng thời, tạo điều kiện cho doanh nghiệp xây dựng nhà máy chế biến, liên kết tiêu thụ xoài theo hướng bền vững, hạn chế rủi ro khi lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc.

Cách đây không lâu, UBND tỉnh An Giang lần đầu tiên công bố xuất khẩu lô xoài sang Hoa Kỳ thông qua Công ty TNHH xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu (Bến Tre). Để trái xoài An Giang xuất khẩu ổn định qua thị trường Mỹ và chinh phục các thị trường khó tính khác trong tương lai, vùng nguyên liệu trồng xoài lớn như: huyện Chợ Mới, Tri Tôn và Tịnh Biên, đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác với Công ty trái cây Chánh Thu về việc phối hợp sản xuất và xuất khẩu xoài tại 3 huyện nói trên.

Bên cạnh đó, Công ty Chánh Thu cũng đã thống nhất hợp tác với huyện Tri Tôn và Tịnh Biên về xây dựng vùng nguyên liệu xoài, đáp ứng các yêu cầu về kỹ thuật canh tác, đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu sang các thị trường khó tính, nhất là thị trường Mỹ.

Theo ông Lâm, để phát triển thương hiệu xoài An Giang xuất khẩu, thời gian tới ngành nông nghiệp sẽ đẩy nhanh tiến độ cấp mã số vùng trồng xoài (mã code) tại những nơi chưa có mã số như Hội làm vườn An Sơn Bảy Núi, HTX xoài VietGAP Bến Bà Chi và các vùng cần cấp tại các huyện Chợ Mới, An Phú, Tri Tôn, Tịnh Biên, thị xã Tân Châu và thành phố Long Xuyên. Hiện vùng xoài tại An Giang đã được cấp mã code đạt tiêu chuẩn xuất khẩu là trên 20 mã, với tổng diện tích gần 300 ha. Trong đó, có 8 mã số đang hoạt động với diện tích gần 162 ha tại các vùng như: xã An Cư, xã Thới Sơn, thị trấn Chi Lăng (huyện Tịnh Biên), xã Vĩnh Xương (thị xã Tân Châu), xã Lê Trì (huyện Tri Tôn), thị trấn Long Bình, xã Khánh An, xã Khánh Bình (huyện An Phú), xã Bình Phước Xuân (huyện Chợ Mới), phường Châu Phú B (TP. Châu Đốc).

Năm 2020, diện tích xoài trong toàn tỉnh An Giang gần 9.700 ha, trong đó có khoảng 7.700 ha xoài 3 màu (xoài Đài Loan) và xoài cát Hòa Lộc, chiếm khoảng 80% diện tích trồng xoài. Hiện có khoảng 7.000 ha xoài đang cho trái với sản lượng khoảng 95.000 tấn/năm, trong đó vụ chính chiếm 70 - 80% sản lượng, vụ muộn chiếm 20 - 30% sản lượng. Diện tích xoài sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP trên 200 ha, sản lượng khoảng 1.900 tấn/năm. Tuy nhiên, thời gian qua việc tiêu thụ xoài phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường nội địa và Trung Quốc. Gần đây, xoài An Giang có thêm thị trường Hàn Quốc, Mỹ nhưng số lượng không đáng kể.

Ông Trần Thanh Nam, thứ trưởng Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn cho rằng, cả nước có diện tích trồng xoài 87 ngàn ha, trong đó ĐBSCL chiếm 48% diện tích. Dự kiến đến năm 2030, diện tích trái cây cả nước đạt 1,3 triệu ha, sản lượng trái cây cả nước đạt trên 16 triệu tấn. Riêng khu vực ĐBSCL đến năm 2030 sẽ tăng thêm 300.000 ha, đạt 680.000 ha.

Đến năm 2025, diện tích xoài đạt 130 ngàn ha, sản lượng 1,1 triệu tấn. Năm 2030, diện tích xoài đạt 140 ngàn ha, sản lượng 1,5 triệu tấn. Kim ngạch xuất khẩu trái cây năm 2030 đạt trên 6,5 tỷ USD (tăng 2,2 lần so với năm 2019). Trong đó, kim ngạch xuất khẩu xoài năm 2025 là 400 triệu USD và năm 2030 là 650 triệu USD.