SHTP và chặng đường 15 năm đổi mới sáng tạo, thu hút đầu tư về khoa học công nghệ cao

Vai trò đầu tàu

Lễ kỷ niệm 15 năm thành lập SHTP được ông Lê Hoài Quốc – trưởng ban quản lý SHTP, nhìn nhận là dịp để đánh giá những kết quả mà SHTP đã đạt được cũng như đưa ra những triển vọng để vươn lên tầm cao mới trong xu thế phát triển cấp bách, đòi hỏi phải nhanh chóng vào cuộc với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 trong bối cảnh cuộc cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt và quyết liệt.

Nhắc lại giai đoạn hình thành SHTP, ông Quốc nói, triển khai thực hiện nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 8 năm 1996 đã định hướng cũ thể hơn trong việc xây dựng các khu công nghệ cao tại Hà Nội và TP.HCM với mục tiêu là nơi hội tụ các cơ quan khoa học và các doanh nghiệp trong và ngoài nước, nhằm tạo ra các công nghệ cao và các ngành công nghiệp dựa trên công nghệ cao.

Triển khai thực hiện Nghị quyết của Đại hội Đảng lần thứ 8, UBND TP.HCM đã ra quyết định lập tổ nghiên cứu thành lập khu công nghiệp kỹ thuật cao vào năm 1993. Đến 24/10/2002, thông qua báo cáo khả thi dự án, Thủ tướng Chính phủ đã có quyết định thành lập SHTP. Chức năng và định hướng phát triển SHTP theo quyết định thành lập là một khu kinh tế kỹ thuật được xây dựng và phát triển phát triển trên cơ sở công nghệ cao có tính chất đặc biệt nhằm tập trung thu hút đầu tư nước ngoài, đồng thời huy động các nguồn lực trong nước về khoa học và công nghệ, hình thành một lực lượng sản xuất hiện đại, kết hợp có hiệu quả giữa sản xuất kinh doanh, lấy nghiên cứu, tiếp thu, chuyển giao phát triển công nghệ cao và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho công nghiệp công nghệ cao, góp phần nâng cao hiệu qủa sản xuất kinh doanh, tạo động lực thúc đẩy, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Báo cáo trước Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo TP.HCM, ông quốc nói rằng: về cơ bản, các dự án ở SHTP đã đạt được tất cả các nhiệm vụ chủ yếu trong Nghị quyết của Đảng. Thành quả 15 phát triển dự án khu công nghệ cao minh chứng qua các kết quả thực hiện được.

Một là, thành tích thu hút công nghệ cao đã đạt được cả về lượng và chất, đây là nền tảng đảm bảo sản lượng công nghiệp công nghệ cao tại SHTP tăng nhanh và bền vững từ 2007 đến nay. Đến nay đã có 128 dự án sản xuất công nghệ cao, nghiên cứu đào tạo, ươm tạo công nghệ cao vào hoạt động tại SHTP với tổng vốn đầu tư gần 7 tỉ USD. Hoạt động các doanh nghiệp tuy mới đạt giá trị giải ngân trên 55% nhưng đã mang lại hiệu quả cao, chiếm 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của TP.HCM. SHTP đã tạo ra gần 40.000 việc làm, góp phần thay đổi cơ cấu kinh tế và xã hội, thay đổi cuộc sống của người dân tại khu vực Q.9 và các khu vực lân cận.

Hai là, công tác đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng của SHTP đạt tiến độ chất lượng tốt, nối kết thuận lợi với các tuyến giao thông quốc nội và quốc tế.

Ba là, đầu tư tạo dựng môi trường thuận lợi cho nghiên cứu triển khai khoa học công nghệ, đào tạo ươm tạo doanh nhgiệp công nghệ cao và khởi nghiệp. Tỉ lệ lao động cao trên tổng lao động ngày càng tăng. Giá trị gia tăng của sản phẩm sản xuất từ SHTP đã trên 28%, đây là chỉ tiêu đảm bảo sự phát triển bền vững của SHTP.

Bốn là, SHTP đã bắt đầu hình thành chuỗi giá trị gia tăng, từ nghiên cứu triển khai, thương mại hóa sản phẩm công nghệ cao, công nghiệp bổ trợ đến sản xuất công nghệ cao. Bên cạnh chuỗi giá trị này, SHTP đã tham gia xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, lực lượng sản xuất mới, thúc đẩy ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp trên nền tảng công nghệ cao, và đặc biệt đã quan tâm nhiều đến chương trình khởi nghiệp, sáng tạo, tạo điều kiện cho các hoạt động này trong các hoạt động khoa học công nghệ, ươm tạo từ những ý tưởng, sản phẩm mới cho đến thương mại hóa ra thị trường thành công.

Năm là, SHTP đã tạo sự lan tỏa thúc đẩy phát triển công nghệ cao tại TP.HCM và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Các kết quả, kinh nghiệm của dự án SHTP đã thực sự đóng góp cho các Bộ, ngành ở trung ương, TP.HCM cải thiện chính sách phát triển công nghệ cao, khẳng định định hướng phát triển công nghệ cao trong công nghiệp – nông nghiệp – dịch vụ là hoàn toàn đúng đắn và kịp thời, và cần thiết để thúc đẩy phát triển nhanh hơn nữa.

Cần tiếp tục đầu tư và mở rộng

Bên cạnh các thành tích đã đạt được, ông Quốc cho rằng: SHTP cần tiếp tục được đầu tư và mở rộng để nâng tầm đầu tư phát triển, đặc biệt ở một số tiêu chí quan trọng về số lượng phát minh, sáng chế... từ trí tuệ Việt.

Về sản phẩm công nghệ cao chủ lực cho nền công nghiệp hiện 4.0 trong những năm tới, trước bối cảnh quy mô tác động rất to lớn và sâu rộng, cộng với tốc độ tác động rất nhanh của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đòi hỏi SHTP phải xây dựng lại một cách có hệ thống từ sứ mệnh, tầm nhìn, mục tiêu hiện hữu và Khu công viên khoa học công nghệ là khu công nghệ cao thứ 2.

Trong 15 năm tới đây, ban quản lý SHTP xác định: sẽ liên tục phấn đấu và tranh thủ mọi cơ hội để đuổi kịp các khu công nghệ cao thành công của quốc tế trong phát triển sản phẩm công nghệ cao; chú trọng đến nội hàm giá trị gia tăng cao của sản phẩm, tiếp tục hoàn thiện xây dựng một khu công nghệ cao sinh thái, có môi trường đầu tư và phát triển công nghệ cao thuận lợi để thu hút các dự án đầu tư dựa trên đổi mới sáng tạo có giá trị gia tăng cao.

Bên cạnh đó, SHTP cũng sẽ phối hợp với các đối tác chiến lược là Đại học quốc gia TP.HCM, và các trường đại học, cao đẳng, viện nghiên cứu, các doanh nghiệp công nghệ cao tại TP.HCM, đặc biệt là ở khu vực ba quận 2, 9 và Thủ Đức, trong công tác nghiên cứu và đào tạo nhân lực để hình thành mạng liên kết chặt chẽ giữa trường học và doanh nghiệp; hình thành đô thị khoa học công nghệ và giáo dục ở cửa ngõ Đông Bắc của TP.HCM theo chỉ đạo của Thành ủy và UBND TP.HCM.

SHTP cũng sẽ phát triển mạnh hệ sinh thái khởi nghiệp, tập trung cho hoạt động ươm tạo doanh nghiệp công nghệ cao, hỗ trợ thương mại hóa sản phẩm của trí tuệ Việt, đặc biệt phát triển các tài sản trí tuệ, tài sản vô hình, đóng góp ngày càng nhiều hơn cho sự phát triển về kinh tế - khoa học công nghệ của TP.HCM và đất nước.

Không dừng lại ở đó, SHTP đặt mục tiêu là phải phấn đấu để luôn xứng đáng với vai trò đầu tàu về phát triển công nghiệp công nghệ cao, phát triển năng lực nội sinh về khoa học công nghệ, trở thành một trung tâm nghiên cứu triển khai công nghệ cao mạnh của khu vực Đông Nam Á.

Vấn để cần cải thiện trong thời gian tới tại SHTP cũng được ông Quốc thẳng thắn nhìn nhận là cần phải thực hiện cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy quán lý, chuyển đổi các đơn vị trực thuộc từ tự chủ tài chánh một phần tiến tới tự chủ hoàn toàn vào năm 2021, ứng dụng CNTT trong công tác quản lý điều hành và các giải pháp sử dụng IoT để nâng cấp hoạt động quản lý hiện hữu trong SHTP và khu công viên khoa học theo hướng đô thị thông minh, làm mô hình mang tính thí điểm để tham khảo và rút kinh nghiệm trong qua trình thực hiện đề án xây dựng TP.HCM trở thành đô thị thông minh.

Kỳ vọng trở thành thung lũng Silicon

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đánh giá cao những thành tích mà SHTP đạt được trong 15 năm qua. Theo Thủ tướng, ước tính cứ 1 đồng vốn đầu tư vào khu công nghệ cao đã kích thích 21 đồng vốn khác đầu tư, sản xuất phát triển công nghệ cao... Đến nay, SHTP dẫn đầu cả nước trong thu hút đầu tư lĩnh vực công nghệ cao, bước đầu hình thành mô hình đô thị khoa học, tạo sự lan tỏa, thúc đẩy phát triển công nghệ cao ở TP.HCM và cả nước; đồng thời là nơi tập hợp, thu hút trí thức khoa học và công nghệ trong và ngoài nước.

Trước bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Thủ tướng cho rằng, ban quản lý SHTP cần đổi mới tư duy, năng động hơn nữa, có tầm nhìn phát triển theo kịp xu thế của thời đại, phấn đấu trở thành một thung lũng Silicon của khu vực và vươn lên tầm cỡ thế giới.

Để đạt mục tiêu này, Thủ tướng đề nghị Bộ khoa học và công nghệ, UBND TP.HCM và ban quản lý SHTP đánh giá toàn diện những kết quả đạt được, sự sự phù hợp của mô hình quản lý và hoạt động hiện nay của SHTP để xây dựng chiến lược, kế hoạch phát triển trong những năm tới. Lãnh đạo TP.HCM và Bộ khoa học và công nghệ cần rà soát lại hệ thống văn bản pháp lý liên quan đến việc xây dựng, phát triển công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao, kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, điều chỉnh bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tiễn, đáp ứng yêu cầu, xu thế phát triển về công nghệ cao.

Thủ tướng khẳng định, Chính phủ sẽ tiếp tục thiết kế chính sách và ban hành chính sách pháp luật theo hướng tạo thuận lợi nhất để các khu công nghệ cao, sản phẩm công nghệ cao có giá trị cao phát triển.

Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân đề nghị ban quản lý SHTP cần kiên định với hướng đột phá của mình, đồng thời kêu gọi người Việt Nam ở nước ngoài tham gia hoạt động, đầu tư tại SHTP; tăng cường mối liên kết giữa các nhà khoa học, quan lý, doanh nghiệp... để gắn kết hoạt động nghiên cứu khoa học với chuyển giao công nghệ...