Nông dân trước “ma trận nông dược”

Chỉ riêng trên địa bàn Đồng Tháp, đã có hơn 2.600 cơ sở, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV, phân bón. Thị trường thuốc BVTV có hàng ngàn sản phẩm được quảng bá, loại nào cũng tốt khiến nhiều nông dân “hoa mắt”!

Trồng hơn 2.000 m2 xoài cát chu, ông Phan Ngọc Văn, ở xã Tân Thuận Đông, TP. Cao Lãnh cho biết, chuẩn bị cho vụ mùa mới, người nông dân như ông lại luôn canh cánh nỗi lo về vấn đề nông dược. “Nông dược như một ma trận”, người nông dân chỉ biết mua theo “lời nói có cánh” của chủ cơ sở kinh doanh. Mặt khác, đa phần nông dân đều mua vật tư nông nghiệp (VTNN) theo kiểu thiếu trước trả sau tại các đại lý kinh doanh VTNN, đến khi thu hoạch thì thanh toán cả mùa cho đại lý. Vì lý do đó, nên người nông dân không có quyền lựa chọn phân, thuốc BVTV theo ý muốn của mình.

Đã từng mua phải phân giả, ông Nguyễn Văn Buôl, ở huyện Cao Lãnh chia sẻ, nếu chỉ bằng mắt thường thì không thể nào phân biệt được đâu là phân bón giả, phân kém chất lượng. Ông kể, cách đây 1 năm, trồng 1 ha lúa, đến đại lý VTNN gần nhà để mua phân NPK bón thúc cho cây lúa, nhưng bón xong thì thấy cây lúa không phát triển. Thấy lượng phân còn dư mang ra hòa với nước để tưới gốc mai trước nhà, sau khi ngâm 10 - 15 phút, thấy phân bón đó không hòa tan được và bị vón cục. Đến lúc này, mới nghi là phân bón giả.

Ông Bùi Hữu Soi - phó chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp nói: “Lợi dụng sự “náo loạn” của thị trường VTNN, nên có một số doanh nghiệp sản xuất hàng hóa kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái để tung ra thị trường nhằm trục lợi bất chính, cuối cùng gây thiệt hại cho nông dân và sự phát triển nông nghiệp của tỉnh nhà”.

Mặt khác, nhiều hạn chế của người nông dân trong trình độ nhận biết, phân biệt phân, thuốc BVTV nên dễ rơi vào trường hợp bị các đại lý chen lẫn thuốc kém chất lượng với hàng hóa uy tín. Trong khi đó, trên thị trường lưu thông loại hàng hóa này, không có phương tiện máy đo dân dụng để người sử dụng kiểm tra ngay chất lượng sản phẩm.

Ông Hà Bửu Khánh, phó trưởng phòng quản lý thương mại (Sở công thương Đồng Tháp), cho biết, ước tính, phân bón giả, kém chất lượng gây thiệt hại cho nền nông nghiệp Việt Nam khoảng 2 tỷ USD/năm. Chiếm đến 80% số vụ phân bón giả, kém chất lượng tập trung ở vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long như An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang... Tại tỉnh Đồng Tháp, trong năm 2017 và 6 tháng đầu 2018, Chi cục quản lý thị trường tỉnh đã kiểm tra 209 vụ sản xuất, kinh doanh phân bón, trong 197 mẫu phát hiện 28 mẫu không đạt chất lượng, 4 mẫu phân bón giả không có giá trị sử dụng (16,24%), xử lý, phạt tiền 46 vụ với tổng số tiền hơn 1,1 tỷ đồng. Về thuốc BVTV, đã kiểm tra 67 vụ, qua kiểm tra lấy 89 mẫu, trong đó, 12 mẫu không đạt (6,85%); trong đó 1 mẫu thuốc BVTV giả. Phạt tiền 17 vụ, với tổng số tiền hơn 200 triệu đồng...Do lợi nhuận cao nên có nhiều cơ sở bất chấp đạo đức để kiếm lời, đặc biệt hiện tượng này xuất hiện rất nhiều mỗi khi giá phân bón tăng cao, thị trường có những cơn sốt nóng. Đồng thời, phân bón là loại hàng hóa dễ làm giả nhất vì chỉ cần với các công cụ như cuốc xẻng, máy trộn bê tông... cùng các thành phần đất pha bột gạch, bột đá. Không những thế, đáng lo ngại nhất hiện nay lại là “hàng thật nhưng chất lượng thấp”, bởi hàng giả do pha trộn vẫn có thể còn 50% là hàng thật, còn hàng thật kém chất lượng thì các chỉ số hàm lượng chỉ bằng 1/10 so với ghi công bố trên vỏ chai hoặc bao bì.