Nhóm bạn có ảnh hưởng đến định hướng giá trị nhân cách của học sinh

Định hướng giá trị nhân cách của học sinh THPT bị chi phối và chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Trong các yếu tố được khảo sát thì giáo dục gia đình có ảnh hưởng mạnh nhất, thể hiện trong hoạt động học tập, quan hệ với bản thân, với người khác. Đây là điểm rất cần lưu ý trong giáo dục lứa tuổi học sinh THPT. Nhóm bạn bè cũng có ảnh hưởng nhất định đến định hướng giá trị nhân cách. Nhóm nghiên cứu tìm hiểu sự tham gia của 503 học sinh THPT vào 4 nhóm bạn khác nhau: nhóm bạn ngoan: là những học sinh chăm chỉ học tập, học giỏi, trung thực, tốt bụng, quan tâm đến người khác, sống giản dị, có trách nhiệm; nhóm bạn chơi: là những học sinh chịu chơi, con nhà giàu, ga lăng, hào phóng, biết tiêu tiền, ăn chơi, sành điệu, sống hưởng thụ, luôn giữ kín những điều bí mật, am hiểu xã hội; nhóm bạn hỗn hợp 1: bao gồm học sinh ngoan, học sinh chơi và học sinh có khả năng xã hội vượt trội; nhóm bạn hỗn hợp 2: bao gồm học sinh ngoan, học sinh chơi và những học sinh không có khả năng xã hội vượt trội.

Kết quả cho thấy có sự khác biệt đáng kể giữa các nhóm bạn. Điểm trung bình của nhóm bạn chơi trong định hướng giá trị nhân cách thể hiện trong quan hệ với bản thân thấp nhất. Ngược lại, nếu xét tương quan giữa các nhóm bạn bè với định hướng giá trị nhân cách thể hiện trong quan hệ với người khác, ta thấy nhóm bạn chơi lại có điểm trung bình cao nhất. Có thể do quá trình giao tiếp của nhóm bạn chơi đa dạng và phong phú, do sự tiếp xúc thường xuyên hơn với các loại hình văn hóa khác nhau, do sự du nhập nhanh và mạnh hơn, các nguồn thông tin rất nhiều so với nhóm bạn ngoan.

Sự khác biệt thấy xuất hiện rất rõ nét ở nhóm bạn ngoan, đặc biệt là trong quan hệ với hoạt động học tập. Nhóm bạn ngoan có điểm trung bình cao nhất so với các nhóm bạn khác. Như vậy, nhóm học sinh ngoan có định hướng giá trị nhân cách thể hiện trong quan hệ với hoạt động học tập cao nhất, điều này cũng phù hợp với thực tế. Những học sinh thuộc nhóm bạn ngoan là những học sinh chăm chỉ học tập và học giỏi.

Nhóm bạn hỗn hợp 1 và nhóm bạn hỗn hợp 2 không có sự khác biệt đáng kể trong tất cả các mặt biểu hiện của định hướng giá trị nhân cách thể hiện trong quan hệ với bản thân, trong quan hệ với người khác và trong hoạt động học tập. Như vậy, việc lựa chọn và chơi với nhóm bạn như thế nào có ảnh hưởng nhất định đến định hướng giá trị nhân cách của học sinh THPT, thể hiện trong quan hệ với bản thân, trong quan hệ với người khác, trong hoạt động học tập. Chơi với nhóm bạn ngoan, các em sẽ được thừa hưởng những giá trị nhân cách tốt đẹp (chăm học, đạo đức tốt); chơi với nhóm bạn ăn chơi, tất yếu các em cũng bị ảnh hưởng bởi những giá trị nhân cách thiếu tích cực (thích sống hưởng thụ, thích chơi hơn học, sành điệu, vị kỷ...).