Mua sữa tươi giao nhanh tận nhà: Chất lượng sữa có đảm bảo?

Sữa ngon sao bán lập lờ?

Trên một diễn đàn cho trẻ em có “topic” giới thiệu mang tính thời sự: “Tình hình là hiện nay có nhiều cảnh báo về sữa ngoại bị nghi ngờ nhiễm khuẩn quá, mà toàn là nhãn hiệu lớn cả đấy. Các mẹ vào ủng hộ sữa nội nhé, đặc biệt là sữa bò tươi nguyên chất 100% nè..”. Lập tức không ít các bà mẹ đặt hàng 2 lít, 4 lít không do dự vì đang lúc e dè sữa hộp. Có người bán còn tự tin giới thiệu “Sữa tươi được vắt tại trang trại bò sữa ở Củ Chi chuyên cung cấp cho Vinamilk. Vắt sữa vào mỗi sáng nên sữa đến tay khách hàng luôn là sữa mới”. Và được “đảm bảo”: không thêm nước để giữ nguyên độ béo, không thêm sữa bột để đảm bảo độ tinh khiết của sữa, không thêm hương liệu để giữ nguyên mùi thơm của sữa và không chất bảo quản để đảm bảo sức khỏe…

Không chỉ dừng lại lời giới thiệu chất lượng sữa tươi này, một cơ sở cung cấp ở Q.3 (TP.HCM) còn quảng cáo đây là sữa tươi “mới vắt”, thậm chí còn so sánh hàm lượng calci trong sữa tươi nơi này cung cấp cao hơn cả sữa tươi của những thương hiệu lớn như Vinamilk, TH milk, Lothamilk, Dalatmilk. Và cho rằng “sản phẩm lai” (một phần sữa tươi + sữa bột) như thương hiệu Cô gái Hà Lan có “hàm lượng calci rất thấp”(?). Một người bán sữa tươi dạng này ở Q.PN (TP.HCM) còn giới thiệu sản phẩm của mình không thua kém các thương hiệu lớn với phương châm “Sữa tươi thật, nguồn dinh dưỡng thật, luôn đảm bảo chất lượng, cam kết sử dụng 100% sữa bò tươi. Không sử dụng hóa chất bảo quản, chất tạo mùi, chất tạo béo... hay bất cứ chất hóa học nào có thể gây hại cho sức khỏe”.

Đứng trước thị trường sữa “vàng thau lẫn lộn” thì “sữa tươi mới” với những quảng cáo thu hút như thế, giá cả quá rẻ, từ 15.500 - 20.000 đồng/lít, giao tận nhà thì ai mà chẳng quan tâm. Chưa hết, những người bán còn có chiêu “chăm sóc khách hàng” khi đưa ra hướng dẫn thanh trùng bằng cách “nấu sữa ngay lập tức, để đảm bảo giá trị dinh dưỡng trong sữa. Cho sữa vào nồi nấu trên lửa lớn... Rồi làm nguội sữa cho vào tủ lạnh” hoặc có sữa “thanh trùng” sẵn. Người mua còn được cam kết “Giao tận nơi miễn phí cho khách hàng mua từ 2 lít trở lên tại Bình Thạnh, Phú Nhuận, Gò Vấp, Q.1, Q.3”, có địa chỉ liên lạc tại Q. Bình Thạnh hẳn hoi.

Lần theo các địa chỉ cung cấp trên mạng, chúng tôi không tìm ra được cơ sở mua bán sữa nào vì số nhà trong hẻm khó tìm và thường là nhà thuê. Điện thoại cho người bán hàng thì thường là “không liên lạc được”.  Cuối cùng thì chúng tôi cũng liên lạc được và trao đổi với người bán sữa tươi giao tận nhà tên L. ở Q. Phú Nhuận, anh này cho hay: “Đây là nguồn sữa từ trại nuôi cung cấp cho Vinamilk, được kiểm tra thường xuyên nên chất lượng đảm bảo”. Khi chúng tôi thắc mắc, hiện Vinamilk bao tiêu tất cả sữa bò đạt tiêu chuẩn thì anh L. cho rằng “bán lẻ ra ngoài có giá hơn”, nhưng khi chúng tôi hỏi sữa này có qua kiểm tra trước khi bán không thì anh L. nói kiểu né tránh...

Coi chừng sữa bị nhiễm khuẩn, tồn dư kháng sinh!

Hiện có một số nông dân nuôi bò sữa quy mô nhỏ ở ngoại thành TP.HCM, thay vì bán cho đại lý thu mua thì chuyển sang bán lẻ trực tiếp cho người tiêu dùng. Mô hình này đang được chú ý vì chủ động việc mua bán, không phụ thuộc quy trình kiểm soát của nhà máy thu mua, giá bán cao hơn.

Anh Lê Văn T. (Tân Phú Trung, Củ Chi) cho biết, anh vừa mua lại 3 con bò sữa giá rẻ từ người quen, do chưa nắm quy trình lấy sữa, bảo quản bán cho nhà máy nên hàng ngày anh bán lẻ cho các quán nước, giá tại chỗ 14.000 đồng/lít. Hiện anh T. không cần bán cho nhà máy vì theo anh “phải tuân thủ nhiều quy định, mỗi lần bán phải qua kiểm tra...”. Ông H. (Xuân Thới Thượng, Hóc Môn) cho biết, thấy mấy đứa cháu mua sữa tươi “mới vắt” về nấu uống cũng ngon, nhưng nhiều nơi chuồng trại vệ sinh kém quá. Nghe đâu, sữa không đạt yêu cầu bị nhà máy từ chối mua, thay vì bỏ đi thì đem bán lại (?).

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện không ít người nuôi nhỏ lẻ như anh T. vì ngại quy trình kiểm tra chặt chẽ của nhà máy nên không bán. Mặt khác, khi đem sữa đến đại lý thu mua, qua kiểm tra, nếu không đạt tiêu chuẩn ngoài việc bị trả về, còn bị điểm trừ...

Bà Bùi Thị Hương, giám đốc đối ngoại Vinamilk cho biết, hiện Vinamilk bao tiêu tất cả sữa tươi đạt tiêu chuẩn cho bà con nông dân. Khi nông dân mang sữa đến các đại lý, từng lô sữa của mỗi lần bán phải qua kiểm tra, chúng tôi thu mua tất cả sữa tuân thủ đủ các tiêu chuẩn theo quy định. Chỉ có lô sữa không đạt tiêu chuẩn sẽ bị từ chối thu mua và nông dân xử lý thế nào là việc khác. Những nông dân nuôi bò cung cấp sữa cho nhà máy được tập huấn từ khâu nuôi, vắt sữa, bảo quản để đảm bảo chất lượng. Theo bà Hương, nhiệt độ nấu bình thường không thể tiêu diệt hết vi khuẩn trong sữa, nếu nấu sôi lâu thì trong quá trình gia nhiệt sẽ mất đi dinh dưỡng. Sữa tươi của nhà máy hiện nay được tiệt trùng bằng công nghệ hiện đại, sử dụng nhiệt độ cao (1400C) nhưng chỉ trong vòng 3 giây.

Vấn đề đáng lo nhất khi mua sữa tươi “giao nhanh tận nhà” đó chính là lượng kháng sinh tồn dư trong sữa. Việc bò sữa bị viêm vú, điều trị bằng kháng sinh xảy ra thường xuyên trên các đàn bò. Theo ông Vương Ngọc Long, quyền giám đốc Công ty CP bò sữa Việt Nam, trong sữa tươi vừa vắt có thể tồn tại mầm bệnh, dư lượng kháng sinh. Trong tài liệu tập huấn kiểm soát bệnh viêm vú trong chăn nuôi bò sữa với nông dân, ông Long lưu ý, sữa những con bò bị viêm vú và đang điều trị kháng sinh không được nhập vào nguồn sữa đạt tiêu chuẩn, không được làm thực phẩm cho người. Vì sữa có tồn dư kháng sinh gây nhiều tác hại, một số người rất nhạy cảm với một lượng kháng sinh nhỏ có thể gây dị ứng. Một hàm lượng nhỏ kháng sinh trong thực phẩm sẽ tạo ra quá trình hình thành sự kháng thuốc (lờn thuốc) của vi khuẩn gây bệnh, giảm hiệu lực điều trị. Kháng sinh lưu lại trong cơ thể của bò và được tiết vào trong sữa sau khi kết thúc điều trị và đào thải dần theo thời gian, vì vậy thời gian hủy bỏ sữa được tính từ ngày bắt đầu điều trị cho đến khi kháng sinh không còn trong sữa. Thời gian đào thải của kháng sinh sau khi điều trị tùy vào đường cấp thuốc vào cơ thể bò và khả năng bán rã của từng loại kháng sinh, có loại 3 ngày, loại 3 tuần, có loại đến 2 tháng.