JICA hoàn thành Dự án 5 năm hỗ trợ Việt Nam triển khai Thỏa thuận Paris: Hướng tới nền kinh tế carbon thấp

Ở cấp Trung ương, Bộ TN&MT và JICA bắt đầu dự án SPI-NAMA hồi năm 2015 để tăng cường chức năng quản lý nhà nước nhằm thúc đẩy chính sách giảm nhẹ phát thải khí nhà kính (KNK) tại Việt Nam, đặc biệt là chuẩn bị thực hiện đầy đủ Thỏa thuận Paris.

Trong quá trình hợp tác, dự án đã hỗ trợ Bộ TN&MT xây dựng Nghị định quy định về lộ trình và phương thức giảm nhẹ phát thải KNK, cũng như thực hiện đánh giá công nghệ carbon thấp cho các phương thức giảm nhẹ của hành động đóng góp do quốc gia tự quyết định, được Chính phủ Việt Nam cam kết theo Thỏa thuận Paris.

Ở cấp địa phương, TP.HCM và JICA đã nỗ lực chuẩn bị để cập nhật kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu của TP.HCM cho giai đoạn sau năm 2020.

Theo đó, các chuyên gia Nhật Bản đã tổ chức tập huấn cho cán bộ Sở TN&MT TP.HCM về phương pháp sử dụng mô hình tích hợp châu Á - Thái Bình Dương để cụ thể hóa xu hướng phát thải trong tương lai tại TP.HCM và xác định các chỉ tiêu giảm thiểu vào năm 2030. Dựa trên kết quả mô phỏng của mô hình, TP.HCM có thể thiết lập ưu tiên các hành động giảm thiểu dự kiến trong kế hoạch hành động mới.

Kết quả mô phỏng theo mô hình AIM cho thấy, lượng phát thải KNK tại TP.HCM vào năm 2030 sẽ tăng khoảng 2,6 lần so với năm 2016 nếu không có bất kỳ hành động giảm thiểu nào. Tuy nhiên, nếu có các hành động giảm thiểu hiệu quả, TP.HCM có thể giảm khoảng 20% lượng phát thải này vào năm 2030.

Kết quả ước tính đã được chia sẻ và tham vấn ý kiến với các bên liên quan tại TP.HCM và các khuyến nghị chính sách cho kế hoạch hành động mới đã được xây dựng và gửi tới Sở TN&MT TP.HCM.

Trong khuôn khổ hoạt động thí điểm, các chuyên gia Nhật Bản đã tiến hành đánh giá hiệu quả sử dụng năng lượng của các tòa nhà ở TP.HCM và đề xuất một hệ thống báo cáo carbon giống như hệ thống đã được chính quyền thành phố Tokyo áp dụng. Hệ thống này đã giúp Tokyo giảm 16% tổng mức tiêu thụ năng lượng trong giai đoạn từ năm 2000 - 2012; cũng như cung cấp thông tin về hiệu quả tiết kiệm điện năng nhờ áp dụng các biện pháp sử dụng năng lượng hiệu quả tại các tòa nhà. Bên cạnh đó, việc xếp hạng hiệu quả sử dụng năng lượng của chính quyền Tokyo cũng là động lực thúc đẩy chủ các tòa nhà đầu tư vào các biện pháp tăng cường hiệu quả năng lượng.

Theo ông Nguyễn Toàn Thắng - giám đốc Sở TN&MT TP.HCM, kinh nghiệm của chính quyền thành phố Tokyo về báo cáo carbon rất hữu ích cho TP.HCM khi số nhà cao tầng trong thành phố đang tăng lên nhanh chóng. Hệ thống này cũng sẽ giúp nâng cao nhận thức của người thuê về tiết kiệm năng lượng và tiết kiệm điện.

Trong phạm vi hỗ trợ cho TP.HCM, dự án đã ước tính mức giảm phát thải KNK dự kiến cho một số cảng biển tại TP.HCM và được Bộ giao thông vận tải (GTVT) đánh giá cao. Ông Trần Ánh Dương - vụ trưởng Vụ môi trường (Bộ GTVT), xác nhận rằng kết quả của dự án SPI-NAMA cho cảng biển tại TP.HCM sẽ được đưa vào kế hoạch quốc gia phát triển cảng xanh tại Việt Nam đang được Bộ GTVT xây dựng.

“Việt Nam với tư cách là thành viên của cộng đồng toàn cầu, được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện Thỏa thuận Paris. Những nỗ lực tích cực của Chính phủ Việt Nam và TP.HCM chắc chắn sẽ là minh chứng rõ ràng cho thấy cả chính quyền trung ương và địa phương đều chủ động đẩy mạnh các hành động ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm hiện thực hóa mục tiêu xã hội carbon thấp và tiến tới xã hội không phát thải carbon, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững”, ông Hiromichi Murakami - phó vụ trưởng Vụ môi trường toàn cầu của JICA, cho biết.

Ông cũng hy vọng rằng, những kinh nghiệm và bài học từ dự án SPI-NAMA sẽ giúp Chính phủ Việt Nam củng cố khung pháp lý đảm bảo sự chuyển hướng mô hình trong tương lai và hướng tới nền kinh tế carbon thấp.