Cứu sống mẹ và con nhờ kỹ thuật y tế tiên tiến

Đó là trường hợp sản phụ L.T.X.L, 35 tuổi, ở Bạc Liêu, đã 2 lần sinh mổ. Ở tuần thai thứ 29, sản phụ này đi khám thai tại địa phương, phát hiện nhau tiền đạo bám vào vết mổ cũ và có khả năng cài răng lược. Thai phụ được chuyển đến BV ĐHYD TP.HCM.

Tại đây, ThS BS. Lê Thị Kiều Dung – khoa phụ sản, đã theo dõi thai kỳ đến tuần thứ 35. Lúc này, nhau đã xâm lấn đến bàng quang, thai phụ bị đau trằn rất khó chịu. Sang tuần thứ 36, đánh giá khả năng sống sau sinh của thai nhi tốt, các bác sĩ đã quyết định phối hợp liên chuyên khoa để phẫu thuật mổ bắt con, dự kiến phải cắt bỏ tử cung để bảo tồn tính mạng cho thai phụ.

ThS BS Kiều Dung cho biết, thai phụ có vết mổ cũ 2 lần, khi bắt đầu thai kỳ cũng không đi khám thai nên lúc biết nhau bám vào vết mổ cũ thì đã quá trễ. Nhau bám vào vết mổ cũ dẫn đến tình trạng nhau cài răng lược (bánh nhau xuyên qua lớp cơ tử cung). Nguy hiểm hơn, sản phụ này bị nhau cài răng lược thể nặng, xuyên hết lớp cơ tử cung và bắt đầu xâm lấn ra tới bàng quang, vào tới lớp cơ bàng quang.

Thông thường, với nguy cơ nhau cài răng lược, các mạch máu tăng sinh nhiều, khi mổ nhau không tróc ra được khỏi tử cung, cơ tử cung không co thắt được, nên nguy cơ chảy rất nhiều máu. Ở những ca mổ như vậy, thường phải truyền một khối lượng máu rất lớn, từ 4 - 5 lít máu, kèm theo từ 2 - 3 lít các chế phẩm của máu.

TS BS. Võ Tấn Đức – trưởng khoa chẩn đoán hình ảnh, nhận định: đây là cuộc mổ lớn, dự đoán thời gian mổ sẽ kéo dài, người bệnh đứng trước nguy cơ mất máu nhiều, rủi ro cao trong quá trình phẫu thuật, thậm chí có thể tử vong. Quá trình mổ càng kéo dài thì càng gia tăng lượng máu mất lẫn biến chứng hậu phẫu. Tử cung khi có nhau cài răng lược chủ yếu sẽ được cấp máu từ động mạch chậu trong hai bên.

Khoa sản đã đề nghị hỗ trợ chèn bóng vào động mạch chậu trong để giảm phần lớn máu đến vùng phẫu thuật, giúp cuộc mổ mất máu ít hơn, giảm thiểu rủi ro cho thai phụ. Đây cũng là lần đầu tiên kỹ thuật này được áp dụng cho đối tượng thai phụ.

Tuy nhiên, thách thức đặt ra là thực hiện chèn bóng vào thời điểm nào, vì kỹ thuật này cần sự hướng dẫn của tia X, vốn có thể ảnh hưởng đến thai nhi.

Mặt khác, thời gian giữa 2 quá trình mổ lấy thai và cắt tử cung chỉ cho phép giới hạn trong khoảng từ 15 - 20 phút, bởi càng kéo dài thì khả năng mất máu càng nhiều, càng nguy hiểm cho tính mạng của người bệnh.

Vì vậy, ngay trước ngày phẫu thuật, khoa tiết niệu đã bắt đầu bằng việc soi bàng quang và đặt ống thông vào niệu quản, định vị cơ quan này để tránh làm tổn thương trong lúc mổ. Ngày phẫu thuật, với sự hỗ trợ của khoa gây mê hồi sức, khoa chẩn đoán hình ảnh và khoa phụ sản đã thay phiên nhau thực hiện can thiệp: bác sĩ sản khoa tiến hành mổ bắt con nhanh chóng; nhóm các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh tiếp tục chèn bóng vào động mạch chậu trong, giúp nhóm phẫu thuật cắt tử cung an toàn.

Trước khi kết thúc phẫu thuật, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh rút bỏ bóng chèn và kiểm soát chảy máu. Bé sơ sinh chào đời khỏe mạnh, sản phụ mất một lượng máu rất ít so với phẫu thuật thông thường, hồi phục nhanh chóng, không ghi nhận thiếu máu hay bất kỳ biến chứng nào. Vài ngày sau phẫu thuật, cả mẹ và bé đều được xuất viện.

Chia sẻ về lý do quyết định thực hiện kỹ thuật mới này, TS.BS Trần Nhật Thăng – trưởng khoa phụ sản BV ĐHYD TP.HCM cho biết, việc nhau bám chặt vào vùng tiền đạo đang gia tăng nhanh chóng ở Việt Nam. Một trong những nguyên nhân là do quan niệm chọn ngày, giờ sinh con khiến tình trạng mổ lấy thai ngày càng phổ biến, do đó chúng ta đang từng bước phải trả giá bằng những bệnh lý phức tạp như vậy.

Trước đây, phương tiện kỹ thuật hạn chế nên chúng ta chỉ cố gắng chuẩn bị thật nhiều máu và mổ thật nhanh để giảm chảy máu càng nhiều càng tốt, nhưng người bệnh vẫn phải đối diện với nguy cơ truyền tới vài lít máu, phải điều trị ở những bệnh viện có chuyên môn cao thì mới tránh được trường hợp tử vong. Nay, chúng ta có biện pháp tiếp cận hiện đại hơn, để phẫu thuật viên vẫn bình tĩnh, yên tâm mổ một cách khéo léo, từ tốn để giảm thiểu rủi ro phẫu thuật cho người bệnh.

ThS.BS Kiều Dung cho biết thêm, yếu tố nguy cơ của nhau cài răng lược là trên các vết mổ lấy thai cũ, càng mổ nhiều lần thì nguy cơ nhau cài răng lược càng cao, bên cạnh đó là các trường hợp sinh nhiều hoặc có tiền căn nạo phá thai nhiều lần… Do đó, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc tự ý lựa chọn sinh con mà không theo chỉ định y khoa phù hợp. Bên cạnh đó, thai phụ nên đi khám sớm để kịp thời phát hiện và điều trị thích hợp, tránh trường hợp đặt tính mạng của cả mẹ và con trước nhiều thử thách như trường hợp vừa rồi.