Bộ tiêu chí nông thôn mới áp dụng cho vùng nông thôn Thành phố Hồ Chí Minh

Sau 10 năm triển khai, chương trình đã đạt được những kết quả quan trọng, theo như đánh giá của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước là “To lớn, toàn diện và mang tính lịch sử”. Đến hết năm 2020, chương trình đã hoàn thành vượt 12,4% số xã đạt chuẩn NTM so với mục tiêu; đến tháng 7/2021, cả nước đã có 64,6% số xã đạt chuẩn NTM; có 194 đơn vị cấp huyện (chiếm 29%) thuộc 51 tỉnh, thành phố đạt chuẩn NTM; có 12 tỉnh, thành phố đã có 100% số xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 4 tỉnh đã được công nhận tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn của cả nước năm 2020 đạt 41,7 triệu đồng/người/ năm, gấp 1,7 lần so với năm 2015 và gấp 3,25 lần so với năm 2010.

Trong giai đoạn 2016 - 2020, TP.HCM đã xây dựng Bộ tiêu chí NTM bám sát theo Bộ tiêu chí của trung ương nhưng với đặc điểm là thành phố có tốc độ đô thị hóa đang diễn ra nhanh nên TP.HCM đã ban hành Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2016 - 2020 tại Quyết định số 5039/QĐ-UBND ngày 9/11/2018 với 50 chỉ tiêu thuộc 19 tiêu chí, trong đó có 8 tiêu chí có chỉ tiêu cao hơn so với Bộ tiêu chí của trung ương, gồm:

- Hộ nghèo: Trung ương là 8,4 triệu đồng/người/năm; TP.HCM là 21 triệu đồng/ người/năm;

- Thu nhập: Đông Nam bộ là 59 triệu đồng/người/năm; TP.HCM là 60 triệu đồng/ người/năm;

- Tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh và nước sạch theo quy định: Đông Nam bộ là 98% nước hợp vệ sinh, 65% nước sạch; TP.HCM là 100% nước hợp vệ sinh và nước sạch;

- Điện: Đông Nam bộ từ 99%; TP.HCM là 100%;

- Tỷ lệ lao động có việc làm qua đào tạo: Trung ương và Đông Nam bộ từ 40%; TP.HCM từ 80%;

- Tỷ lệ hộ có nhà ở đạt tiêu chuẩn theo quy định: Đông Nam bộ từ 90%; TP.HCM từ 95%;

- Tỷ lệ người có việc làm trên dân số trong độ tuổi lao động có khả năng tham gia lao động: Trung ương và Đông Nam bộ từ 90%; TP.HCM từ 95%;

- Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế: Trung ương và Đông Nam bộ từ 85%; TP.HCM từ 90%.

Tính đến nay, 56/56 xã xây dựng NTM đã đạt chuẩn NTM, 54/56 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 4/5 huyện được công nhận chuẩn NTM, 1/5 huyện đang đề xuất trung ương thẩm định, công nhận.

Trước khi thực hiện chương trình xây dựng NTM, số tiêu chí bình quân/xã chỉ đạt 6 tiêu chí, giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha đất nông nghiệp chưa cao: năm 2000 chỉ đạt 31 triệu đồng/ha/năm; năm 2005 đạt 63 triệu đồng/ha/năm; năm 2008 đạt 117,5 triệu đồng/ha/năm. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn năm 2008 là 15,73 triệu đồng/người/năm chỉ bằng 55,5% thu nhập thành thị là 28,32 triệu đồng/người/năm.

Giai đoạn 2010 - 2020, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM tại 56 xã và 5 huyện ngoại thành của TP.HCM được triển khai thực hiện và đạt được những kết quả quan trọng:

- Diện tích đất sản xuất nông nghiệp, số hộ nông lâm ngư nghiệp giảm nhưng GRDP ngành nông nghiệp vẫn tăng: Diện tích đất sản xuất nông nghiệp bình quân giảm trên 900 ha/năm, số hộ nông lâm ngư nghiệp bình quân giảm 6,38%/năm nhưng GRDP bình quân trong giai đoạn 2008 - 2020 vẫn đạt 4,4%/năm;

- Khoảng cách chênh lệch giữa thu nhập nông thôn và thành thị dần thu hẹp: Năm 2019 thu nhập của người dân vùng nông thôn 63,096 triệu đồng/ người/năm tăng 172,32% so với năm 2010. Năm 2008, thu nhập khu vực nông thôn bằng 55,5% thành thị; năm 2019 là 72,57%;

- TP.HCM không còn hộ nghèo theo chuẩn nghèo quốc gia, chuẩn nghèo thành phố được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo được kéo giảm: hộ nghèo có thu nhập bình quân từ 21 triệu đồng/người/năm trở xuống, chiếm tỷ lệ 0,1%