Xây dựng bảo tàng lịch sử tự nhiên TP.HCM: Một công trình văn hóa, khoa học đặc sắc

Một công trình khoa học quy mô lớn

Theo PGS.TS. Hồ Uy Liêm, phó chủ tịch kiêm tổng thư ký Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, cơ quan này và UBND TP.HCM sẽ cùng triển khai thực hiện dự án quan trọng này. Theo đó, TP.HCM sẽ dành cho dự án 300.000 m2 đất tại quận 9 để xây dựng bảo tàng, cấp vốn giải tỏa mặt bằng, xây dựng hạ tầng kỹ thuật kết nối và một số công việc chuẩn bị đầu tư khác. Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam thực hiện các công tác chuyên môn khoa học, quan hệ quốc tế, kêu gọi tài trợ quốc tế không hoàn lại cho dự án và hỗ trợ chuẩn bị mẫu vật…

Theo KS. Lê Dũng, Liên hiệp khoa học dịch vụ công nghệ và sản xuất (PTC) là đơn vị đại diện của Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam thực hiện nghiên cứu phát triển dự án này từ năm 1999. Việc xây dựng bảo tàng nhằm đạt được những mục tiêu: sưu tầm và bảo quản mẫu vật tự nhiên của Việt Nam, đồng thời sưu tầm cả những mẫu vật tự nhiên của các nước trên thế giới; nghiên cứu các hệ sinh thái tự nhiên, các tài nguyên thiên nhiên, đa dạng sinh học; tổ chức các hoạt động trưng bày, triển lãm nhằm mục đích giới thiệu, giáo dục và nâng cao hiểu biết về thiên nhiên và môi trường cho công chúng; quan trọng nhất là góp phần phát triển bền vững cho TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung.

Địa điểm xây dựng bảo tàng đã được chọn tại Công viên lịch sử văn hóa dân tộc (Q.9). Khi đầu tư hoàn chỉnh Bảo tàng sẽ có khoảng 5 triệu mẫu vật cùng với các tư liệu; diện tích trưng bày thực tế khoảng 9.000 m2. Bên cạnh đó là vườn thực vật, khoảng 160.000 m2, trồng các loại cây có giá trị khoa học, đặc trưng của các vùng trong cả nước. Một số loại cây quý hiếm, có giá trị khoa học và kinh tế của nước ngoài phù hợp thổ nhưỡng khu vực dự án cũng sẽ được trồng. Cùng đó còn có vườn ươm khoảng 3 ha.

Các nội dung quan trọng của bảo tàng bao gồm các chủ đề chính: trái đất và vũ trụ; sơ lược lịch sử hình thành và phát triển đất nước, con người Việt Nam; giới thiệu TP.HCM; thiên nhiên Việt Nam và khu vực phía nam; các bộ sưu tập về thiên nhiên; tài nguyên thiên nhiên và hệ sinh thái đặc trưng; khoa học và công nghệ… Tổng nguồn vốn đầu tư cho dự án giai đoạn 1999 - 2014 khoảng 97.514.000 USD.

Hàng chục ngàn loài thực vật, động vật đang chờ vào bảo tàng

Tại cuộc hội thảo quốc tế “Phát triển bảo tàng lịch sử tự nhiên TP.HCM” do UBND TP.HCM và Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam tổ chức ngày 12/9/2007, các nhà khoa học đã đề cập đến những hệ thực vật, thảm thực vật, hệ động vật,... cần thiết đưa vào bảo tàng. Theo GS.TS. Phan Nguyên Hồng, cho đến nay, danh mục các loài thực vật Việt Nam đã thống kê được 368 loài vi khuẩn lam, 2.200 loài nấm, 2.176 loài tảo, 481 loài rêu, 1 loài quyết lá thông, 53 loài thông đất, 2 loài cỏ tháp bút, 691 loài dương xỉ, 69 loài hạt trần và hơn 10.000 loài thực vật hạt kín, đưa tổng số loài thực vật Việt Nam lên đến hơn 20.000 loài.

Về hệ động vật, GS.TS. Đặng Huy Huỳnh, Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật, cho biết, động vật ở Việt Nam rất đa dạng và có nhiều dạng đặc hữu, nghĩa là chỉ có ở Việt Nam mà không nơi nào trên thế giới có được, như voọc mũi hếch, voọc mông trắng, voọc Cát Bà, gà lôi tam đuôi trắng, khướu Ngọc Linh, cá cóc Tam Đảo... Trong thời gian 1990 - 2004, các nhà sinh học Việt Nam cùng với một số nhà sinh học quốc tế đã phát hiện thêm một số loài động vật hoang dã mới. TS. Nguyễn Tác An, chủ tịch Ủy ban quốc gia chương trình liên chính phủ về hải dương học Việt Nam đề nghị trong bảo tàng nên xây dựng công viên thủy sinh để thỏa mãn khát vọng khám phá, tìm hiểu và chinh phục của con người. O