Vùng trồng cây ăn trái tích nước chống hạn, mặn

Tích nước để thích nghi với mặn

Theo thứ trưởng Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Quốc Doanh, năm nay hạn mặn vẫn tiếp diễn ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) mặc dù không nghiêm trọng như năm 2015 - 2016. Hiện nay, tại các vùng sản xuất cây ăn trái tập trung ở ĐBSCL, nông dân đã áp dụng nhiều giải pháp sản xuất thích ứng hạn hán, xâm nhập mặn khá hiệu quả.

Tiêu biểu nhất là tích trữ nước ngọt thông qua các giải pháp nạo vét kênh mương nội đồng, dùng bạt nylon trải dưới kênh mương để chứa nước ngọt và đào ao chứa nước ngọt trong vườn. Bên cạnh đó, các nhà vườn còn hạn chế bốc thoát hơi nước bằng tủ gốc với các nguồn vật liệu hữu cơ như rơm rạ, lá dừa, cỏ khô… hoặc màng phủ nông nghiệp để phủ gốc giữ ẩm cho cây. Đồng thời, nhà nông cũng đã chú ý sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả thông qua đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm kết hợp cung cấp dinh dưỡng qua hệ thống tưới.

Tại vùng chuyên canh sầu riêng Cai Lậy (Tiền Giang), vườn sầu riêng của bà con không bị ảnh hưởng của nước mặn. Từ bài học kinh nghiệm mùa khô 2020, Tiền Giang có gần 5.000 ha cây sầu riêng bị thiệt hại, ảnh hưởng bởi hạn, mặn. Năm nay, nông dân vùng canh tác chuyên canh sầu riêng Cai Lậy đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp trong ứng phó với xâm nhập mặn.

Tiêu biểu như ở xã Hội Xuân (huyện Cai Lậy), bàcon đã chủ động hơn trong công tác ứng phó như mua sắm trang thiết bị đo độ mặn, nạo vét mương vườn, khơi thông dòng chảy và trữ nước ngọt tại vườn… Trước mùa khô, nông dân trên địa bàn hai ấp Xuân Sắc vàXuân Kiển đãđóng góp hơn 100 triệu đồng để nạo vét hai tuyến kênh, dựtrữnước tưới cho vườn cây ăn trái.

Quyết tâm không bị động trước xâm nhập mặn, anh Lưu Văn Phúc ở ấp Hội Tín đang canh tác 1 ha vườn chuyên canh sầu riêng đã chuẩn bị nhiều giải pháp ứng phó rất hiệu quả. Đầu mùa khô này, anh Phúc đã đầu tư hơn 100 triệu đồng thuê cơ giới đào ao, mua bạt nylon chuyên dụng lót đáy ao dựtrữ nước ngọt. Tại các chân vườn, anh Phúc còn trồng cỏ giữ ẩm cho gốc, tiết kiệm nước tưới.

Anh Phúc cho hay: “Năm ngoái, vườn cây của tôi bị ảnh hưởng nặng nềsau đợt hạn, mặn. Sau một thời gian tập trung chăm sóc, vườn cây đã được phục hồi và ra đọt non. Với diện tích ao trong vườn nhàhiện có, tôi cóthểtrữtối đa hơn 1.600 m3 nước, đảm bảo cung cấp nước tưới cho vườn cây trong khoảng hai tháng”.

Ông Nguyễn Văn Mẫn, giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang cho biết: Rút kinh nghiệm ứng phó hạn, mặn năm 2019 - 2020, tỉnh Tiền Giang đã dự báo và lên kế hoạch xây dựng kế hoạch từ rất sớm. Ngay từ đầu mùa khô, tình hình diễn biến mặn khá phức tạp và bất thường đã tác động trực tiếp đến gần 37.000 ha vườn cây ăn trái, hàng chục ngàn hộ dân ở khu vực phía đông của tỉnh.

Mùa hạn, mặn, người dân ở Tiền Giang và Bến Tre sử dụng nước ngọt rất tiết kiệm.

Để bảo vệ nước ngọt phục vụ cho sinh hoạt của người dân và vườn cây ăn trái trên địa bàn, tỉnh Tiền Giang đã triển khai đắp các đập ở khu vực cù lao Tân Phong, vùng chuyên canh sầu riêng thuộc xã Ngũ Hiệp và triển khai khoan 14 giếng dự phòng trên địa bàn huyện Cai Lậy. Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã củng cố lại toàn bộ hệ thống đê bao.

Bên cạnh giải pháp trữ nước ngọt khá hiệu quả, ông Lê Thanh Tùng, phó cục trưởng Cục trồng trọt khuyến cáo thêm: Bà con nên tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ giúp đất giữ ẩm tốt, hạn chế bốc hơi nước. Khi vườn cây bị hạn, mặn bón bổsung phân sulfat kali, vôi bột; khi hạn, mặn kéo dài phun thêm phân bón lávà chếphẩm tăng cường khả năng chống chịu mặn. Đồng thời, bón phân vi lượng chứa calci, magnesium, silic giúp tăng khả năng đề kháng của cây, cắt tỉa cành, tạo tán gọn, tỉa bớt nụ, hoa, trái non để hạn chế thoát hơi nước. Bà con nhà vườn cũng cần chủ động đo nồng độ mặn thường xuyên, chỉ lấy nước tưới khi nồng độ cho phép.

Còn 40.000 ha cây ăn trái nguy cơ thiếu nước

Ông Lê Thanh Tùng, phó cục trưởng Cục trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết: ĐBSCL là vùng trồng cây ăn trái chủ lực của cả nước, chiếm khoảng 58% tổng diện tích cây ăn trái toàn miền Nam. Tình hình hạn, mặn trong mùa khô 2020 - 2021 có khả năng tương đương mùa khô 2015 - 2016 với phạm vi ảnh hưởng đến 8 tỉnh ven biển. Do vậy, các địa phương cần có bước chủ động chuẩn bị phòng, chống hạn, mặn, bảo vệ vùng trồng cây ăn trái trong thời gian tới thông qua những giải pháp phù hợp, hiệu quả, đúc kết thực tiễn từ kinh nghiệm ứng phó, giảm nhẹ thiên tai trong mùa khô năm nay.

Theo ông Tùng, hy vọng với mùa khô 2020 - 2021 dù được dự báo khắc nghiệt, dù có những diễn biến bất thường từ nguồn nước thượng nguồn ngay thời điểm tết cổ truyền, thì sản xuất vẫn được đảm bảo. Tín hiệu cho thấy sự tiếp cận các nguồn thông tin, tiếp cận thông tin từ các cơ quan báo đài của tất cả người tham gia vào sản xuất đã bắt đầu tốt lên. Hy vọng có mùa bội thu ngay cả lúa và cây ăn trái trong mùa khô năm nay.

Theo Tổng cục thủy lợi (Bộ NN&PTNT), xâm nhập mặn đang tăng cao tại các cửa sông chính vùng ĐBSCL và duy trì đến hết tháng 3/2021.

Cụ thể, tại vùng cửa sông Cửu Long, xâm nhập mặn tăng dần theo kỳ triều cường với ranh mặn 4 g/l, tương đương tháng 2/2021 và đầu tháng 3/2021. Mặn xâm nhập sâu ở mức từ 45 - 55 km.

Riêng khu vực sông Vàm Cỏ, mặn xâm nhập có khả năng ở mức 95 - 100 km từ nay đến 31/3, sâu hơn đợt mặn xâm nhập vào tháng 2/2021 từ 23 - 25 km, khu vực sông Cái Lớn, mặn xâm nhập ở mức 55 - 60 km, sâu hơn tháng 2/2021 từ 6 - 11 km. Sang đầu và giữa tháng 4/2021, ở vùng cửa sông Cửu Long, xâm nhập mặn bắt đầu giảm dần, phạm vi xâm nhập cách biển từ 30 - 45 km, có nước ngọt xuất hiện khi triều thấp, chân triều.

Tại sông Vàm Cỏ và sông Cái Lớn, xâm nhập mặn tiếp tục duy trì ở mức cao, tương đương như đợt xâm nhập mặn trong tháng 3 này. Đến cuối tháng 4/2021 và đầu tháng 5/2021, xâm nhập mặn trên sông Vàm Cỏ và sông Cái Lớn bắt đầu giảm, ở vùng các cửa sông Cửu Long, xâm nhập mặn khả năng sẽ giảm nhanh, nguồn nước ngọt xuất hiện khá dồi dào, tại các cửa sông cách từ 25 - 30 km trở vào có thể có nước ngọt, phục vụ sinh hoạt, sản xuất của người dân trong vùng.

Nhiều nhà vườn trồng cây ăn trái, sử dụng màng phủ nylon bao trùm gốc cây để hạn chế bốc hơi nước trong mùa khô.