Việt Nam khởi động chương trình quốc gia dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP)

PrEP cho phép những người chưa bị nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao lây nhiễm dự phòng HIV bằng cách uống mỗi ngày một viên, đây là một phần của chiến lược dự phòng HIV kết hợp. Nếu một người dùng PrEP phơi nhiễm với HIV qua quan hệ tình dục không an toàn hoặc tiêm chích ma túy, thì thuốc sẽ hoạt động để ngăn ngừa sự xâm nhập của vius gây ra nhiễm HIV. PrEP rất hiệu quả khi dùng đúng cách và đã được chứng minh là có hiệu quả làm giảm nguy cơ nhiễm HIV từ 92% trở lên. Từ năm 2015, Tổ chức y tế thế giới đã khuyến cáo mạnh mẽ PrEP là một lựa chọn dự phòng bổ sung, đây là một phần của chiến lược dự phòng HIV kết hợp cho những người có nguy cơ cao lây nhiễm HIV.

Phát biểu tại lễ khởi động chương trình, PGS. TS. Phan Thị Thu Hương, phó cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS Việt Nam (VAAC) cho biết: “Từ bằng chứng khoa học quốc tế cũng như bằng chứng trong nước qua chương trình thí điểm của USAID/PATH Healthy Markets và UNAIDS đã cho thấy PrEP là một phương pháp dự phòng HIV hiệu quả cho những người có nguy cơ nhiễm HIV cao nhất. Đó là lý do tại sao Việt Nam xây dựng và triển khai kế hoạch quốc gia về PrEP giai đoạn 2018 - 2020, với mục tiêu là cung cấp dịch vụ PrEP cho ít nhất là 7.300 người tại ít nhất 11 tỉnh thành vào năm 2020”. Điều này đã giúp Việt Nam trở thành nước thứ hai ở Châu Á, sau Thái Lan triển khai chương trình PrEP ở cấp quốc gia. “Để chăm sóc tốt cho những người tham gia PrEP, chúng tôi sẽ cung cấp đầy đủ kiến thức về dự phòng các bệnh lây truyền qua đường tình dục bao gồm cả HIV, đồng thời chúng tôi cũng sẽ đàm phán với các nhà cung ứng thuốc PrEP để giảm chi phí điều trị giúp cho những người có nhu cầu có thể dễ dàng tiếp cận PrEP”, bà Hương cho biết thêm

VAAC cùng với USAID và PATH đã khởi động thí điểm dịch vụ PrEP vào tháng 6/2017 thông qua dự án USAID/PATH Healthy Markets. Dự án Healthy Markets đã làm việc với các tổ chức cộng đồng, lãnh đạo y tế tỉnh/thành, đối tác khu vực tư nhân và phòng khám ngoại trú công và tư cung cấp dịch vụ PrEP cho 1.967 người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao, như nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), người chuyển giới nữ và bạn tình âm tính của những người nhiễm HIV có tải lượng virus chưa ở ngưỡng ức chế tại TP.HCM và Hà Nội. PrEP cũng được cung cấp trong dự án thí điểm của UNAIDS.

“Việc khởi động thí điểm dịch vụ PrEP thông qua dự án Healthy Markets đã cung cấp một công cụ dự phòng HIV cực kỳ quan trọng cho những người có nguy cơ lây nhiễm HIV cao nhất tại thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội,” TS. Kimberly Green, giám đốc dự án Healthy Markets cho biết.

Dự án Healthy Markets của USAID/PATH cũng đã làm việc với WHO, UNAIDS và các đối tác của PEPFAR để hỗ trợ VAAC xây dựng chính sách, hướng dẫn triển khai và tài liệu tập huấn quốc gia nhằm hỗ trợ mở rộng chương trình PrEP, dự kiến sẽ được triển khai mở rộng bắt đầu tại 9 tỉnh/thành phố vào năm 2019 trước khi mở rộng ra 11 tỉnh/thành phố vào năm 2020.

Bà Mary Tarnowka, Tổng lãnh sự Hoa Kỳ phát biểu: “Việc khởi động chương trình quốc gia về PrEP tại Việt Nam là một mục tiêu dài hạn của PEPFAR và USAID. Thông qua việc hợp tác với USAID để giới thiệu và triển khai mở rộng chương trình PrEP toàn quốc, chúng ta đang tiến gần hơn tới mục tiêu loại trừ HIV vào năm 2030”.

Việc khởi động chương trình quốc gia về PrEP tại Việt Nam do VAAC chủ trì phối hợp cùng USAID và PATH. Thông qua PEPFAR, Chính phủ Hoa Kỳ phối hợp chặt chẽ với Bộ y tế; Quỹ toàn cầu phòng, chống AIDS, bệnh lao và sốt rét và các bên liên quan khác để xây dựng một chương trình dài hạn và bền vững nhằm hỗ trợ Chính phủ Việt Nam mở rộng các hoạt động dự phòng, điều trị và loại trừ dịch HIV.