Vàng da sơ sinh & liệu pháp ánh sáng

01/09/2006 21:42

Vàng da tăng bilirubin gián tiếp là một bệnh lý rất phổ biến ở trẻ sơ sinh, xảy ra ở đa số các trẻ sơ sinh đẻ non và cũng gặp ở 25 - 50% số trẻ sơ sinh đủ tháng. Nếu không được phát hiện và xử trí, trẻ sơ sinh có thể bị biến chứng “vàng da nhân” mà hậu quả của nó sẽ rất thảm khốc: hoặc trẻ sẽ tử vong trong bệnh cảnh nhiễm độc thần kinh hoặc nếu sống sót cũng bị bại não suốt đời. Tuy nhiên, nếu được chẩn đoán sớm, bệnh vàng da sơ sinh do tăng bilirubin gián tiếp có thể được điều trị một cách hiệu quả bằng thuốc, ánh sáng liệu pháp hoặc thay máu. Chiếu đèn là phương pháp điều trị hữu hiệu, đơn giản, an toàn và kinh tế nhất.

Trước đây Bệnh viện Từ Dũ sử dụng phương pháp chiếu đèn 2 mặt- dùng đèn Bilibanket để trực tiếp dưới lưng trẻ, mặt trên thì dùng đèn compact TD. Phương pháp này đạt hiệu quả tốt nhưng cả khoa sơ sinh chỉ có 2 đèn Biliblanket (giá rất đắt) nên không đáp ứng nhu cầu điều trị.

Từ nhu cầu thực tế, nhóm nghiên cứu của BS. Ngô Minh Xuân đã thiết kế và chế tạo dàn đèn ánh sáng xanh compact TD nhằm áp dụng cho việc điều trị sớm bệnh vàng da do tăng bilirubin gián tiếp với nguyên lý: dùng năng lượng ánh sáng từ bóng compact DS 9 w/71 với bước sóng từ 400 - 500 nm để tác động lên các phân tử bilirubin gián tiếp dưới da, biến thành các dạng đồng phân quang học, tan trong nước, không độc, thải được ra ngoài qua mật và nước tiểu.

Đèn compact kép và cách chiếu đèn 2 mặt TD

Đây là dàn đèn đã được thử nghiệm thành công trong thời gian từ năm 1997 đến năm 2000 tại khoa sơ sinh Bệnh viện Từ Dũ, từ đó đến nay Bệnh viện Từ Dũ đã sản xuất và phân phối hơn 100 dàn đèn cho các bệnh viện bạn và các trung tâm y tế tại các tỉnh ở cả miền Nam, miền Bắc và miền Trung, góp phần đáng kể vào việc điều trị vàng da sơ sinh tại các tuyến.

Đèn compact TD kép

Để điều trị tích cực cho những trường hợp vàng da sơ sinh nặng, đe dọa nhiễm độc thần kinh, giảm thiểu các trường hợp vàng da sơ sinh nặng phải thay máu, nhóm lại tiếp tục nghiên cứu và cho ra đời dàn đèn 2 mặt compact TD. Dàn đèn này có thể chiếu cùng lúc cả mặt bụng và mặt lưng của trẻ sơ sinh vàng da. Mặt trên là dàn đèn compact TD với 8 bóng DS 9 w/71 ánh sáng xanh dương mà năng lượng đã đo được như trên, còn mặt dưới là một hộp đèn có 6 bóng DS 9 w/71 ánh sánh xanh dương. Trẻ được cho nằm trong một nôi bằng mi-ca trong suốt, hộp đèn dưới được bố trí cách lưng trẻ 10 cm.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, tác dụng và hiệu quả điều trị của dàn đèn compact TD kép không những không thua kém so với nhóm sử dụng đèn biliblanket chiếu mặt lưng và phối hợp đèn compact TD một mặt chiếu mặt bụng phía trên ở thời điểm 12 giờ và còn vượt trội hơn ở thời điểm 24 và 48 giờ sau rọi đèn. Điều này thể hiện: tốc độ giảm bilirubin gián tiếp trong khi rọi đèn nhanh hơn, thời gian cần điều trị chiếu đèn ngắn hơn, tỉ lệ rọi đèn thành công cao hơn. Chưa phát hiện tác dụng phụ nào đáng kể trong cả hai nhóm.

Dàn đèn compact TD kép có giá rẻ hơn nhiều (khoảng 600 USD) so với đèn biliblanket (khoảng 4.000 USD), ít gây nóng, tiết kiệm điện, có tuổi thọ cao, có thể trang bị rộng rãi cho các tuyến. ó