Thị trường thủy sản bấp bênh

Nghề nuôi thủy sản đang ngưỡng hòa vốn

Ông Nguyễn Văn Luyến (Ba Luyến), nông dân có 4 ao nuôi cá tra có diện tích gần 1,5 hecta ở ấp Tân Bường A, xã Tân Phong, huyện Cai Lậy (Tiền Giang) cho biết, hiện nay cá tra nguyên liệu đủ tiêu chuẩn chế biến xuất khẩu (700 - 800 g/con) được các doanh nghiệp thu mua với giá 22.800 đồng/kg, giảm khoảng 1.000 đồng/kg so với tháng trước. Đầu năm 2015, giá cá tra dao động từ 23.500 - 24.500 đồng/kg, nông dân lãi 1.500 - 2.000 đồng/kg. Trở về cuối tháng 3/2015, giá cá tra giảm dần nên hiện tại người nuôi cá nào có kỹ thuật tốt lắm cũng chỉ hòa vốn, thậm chí lỗ.

Ông Ba Luyến than thở: “Giá cá tra dạo này thấp lắm chú ơi! Việc tiêu thụ cũng khó khăn. Thông thường, khi cá tới lứa thu hoạch (700 - 800 g/con), nếu giá cá cao thì cá cỡ nào doanh nghiệp cũng mua hết, không cần phân loại phân cỡ gì hết. Tuy nhiên, khi cá rẻ thì doanh nghiệp thông báo cá bị nhiễm kháng sinh, hóa chất gì đó buộc nông dân phải neo cá lại nửa tháng đến 1 tháng, sau đó thì cá đã lớn hơn (800 - 900 g/con) lại nói cá quá lứa và mua giá rẻ. Trăm đường nông dân đều chịu thiệt nên nuôi cá tra khó ăn lắm mấy chú ơi”.

Không chỉ một mình ông Luyến tỏ ra lo lắng khi giá cá tra có xu hướng giảm mà người nuôi cá tra ở ĐBSCL đều có tâm trạng tương tự khi các nhà máy chế biến cá tra đồng loạt giảm giá mua từ đầu năm đến nay. Ông Hà Văn Tính, giám đốc Công ty thủy sản Đại Thành (Tiền Giang) cũng cho biết, hiện nay doanh nghiệp thu mua cá của nông dân Tiền Giang và các tỉnh lân cận với giá 22.600 đồng/kg với phương thức trả tiền một tuần sau khi bắt cá, giảm khoảng 1.000 đồng/kg so với tuần trước.

Đối với người nuôi tôm, tình hình giá cả cũng không khả quan hơn khi lượng tôm thu hoạch đầu năm chưa nhiều do vụ tôm năm 2015 mới chính thức bắt đầu hơn 1 tháng nay nhưng giá tôm lại sụt giảm mạnh. Ông Nguyễn Thanh Tùng, nông dân nuôi tôm xã Phước Trung, huyện Gò Công Đông (Tiền Giang) cho biết, hiện nay hầu hết các ao tôm chỉ mới thả giống trên dưới 1 tháng do năm nay thời tiết lạnh kéo dài nên sản lượng tôm tại các vùng nuôi không đáng kể. Tuy nhiên, điều nghịch lý hiện nay là giá tôm lại giảm mạnh từ 10.000 - 20.000 đồng/kg so với tháng trước. Cụ thể, giá tôm sú các loại giảm 10 ngàn đồng/kg so với tháng trước, hiện chỉ còn 190 - 195 ngàn đồng/kg đối với tôm cỡ 40 con/kg, và tôm cỡ 30 con/kg có giá 200 - 205 ngàn đồng/kg. Giá tôm thẻ chân trắng loại 50 con/kg có giá 115 - 120 ngàn đồng/kg; tôm loại 100 con/kg có giá 80 - 85 ngàn đồng/kg, giảm 20 ngàn đồng/kg so với tháng trước. Với mức giá hiện nay, người nuôi tôm thẻ chân trắng chỉ hòa vốn nếu tôm nuôi phát triển tốt và đạt cỡ thu hoạch.

Xuất khẩu thủy sản giảm sâu

Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tổng giá trị xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong quý I/2015 ước đạt khoảng 1,27 tỷ USD, giảm 23% so với cùng kỳ 2014 và là mức giảm mạnh nhất trong vòng 5 năm gần đây. Đặc biệt, hai mặt hàng thủy sản chủ lực là tôm và cá tra đều giảm khá mạnh trong hai tháng đầu năm, trong đó xuất khẩu tôm chỉ đạt 348,6 triệu USD (giảm gần 30%), xuất khẩu cá tra chỉ đạt gần 225 triệu USD, giảm 18%.

Bà Nguyễn Thị Ánh, giám đốc Công ty cổ phần thủy sản Sông Tiền (Sotico) cho biết, sản phẩm của doanh nghiệp chủ yếu xuất khẩu sang EU, nhưng từ ngày 13/3 tới nay các nhà nhập khẩu liên tục đòi hạ giá bán do đồng Euro mất giá. Điều này khiến xuất khẩu thủy sản của công ty sang thị trường này chậm lại. Hiện công ty đang tính toán lại cơ cấu giá thành sản phẩm và tiết giảm tối đa chi phí. Tuy nhiên, hiện nay giá xuất khẩu cá tra sang châu Âu chỉ khoảng 2,6 USD/kg, trong khi giá cá tra nguyên liệu đầu vào cao nên nếu giảm thêm thì doanh nghiệp sẽ bị lỗ.

Đối với xuất khẩu tôm, theo ông Trần Văn Lĩnh, tổng giám đốc Công ty thủy sản Thuận Phước (Đà Nẵng), năm 2015, nguồn cung tôm từ các nước như Ấn Độ, Indonesia và Thái Lan tăng, cộng với tỷ giá nội tệ của các nước này so với USD được thả nổi nên giá bán tôm của họ cạnh tranh hơn. Bên cạnh đó, thuế chống bán phá giá của tôm vào Mỹ ở mức cao nên để xuất khẩu được hàng các doanh nghiệp phải giảm giá bán. Tuy nhiên, nếu giảm nhiều thì lỗ nên hiện nay nhiều doanh nghiệp buộc phải trữ lại hàng trong kho. Đây là những nguyên nhân khiến tôm nguyên liệu giảm giá trong thời gian qua.

VASEP cho biết, hiện nay có trên 90% doanh nghiệp thủy sản chọn USD là đồng tiền thanh toán thương mại quốc tế cho các đơn hàng. Do đó, sự biến động tỷ giá của đồng tiền này so với các đồng tiền khác đã ảnh hưởng tiêu cực đến sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam. Cụ thể, thời gian qua đồng tiền tại nhiều thị trường nhập khẩu, nhất là châu Âu, Nhật Bản bị mất giá mạnh so với USD nên các công ty Việt Nam buộc phải giảm giá bán theo đề nghị của nhà nhập khẩu khiến giá tôm và cá tra giảm mạnh.