Thẩm định sách giáo khoa mới: chọn được nhiều sách hay

Quy trình thẩm định chặt chẽ

Bộ giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) đã tiếp nhận sách giáo khoa (SGK) từ 3 đơn vị đề nghị thẩm định, gồm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản đại học sư phạm, Nhà xuất bản đại học sư phạm TP.HCM. Tổng số có 49 bản mẫu SGK đối với 9 môn học ở lớp 1. Song song với việc tiếp nhận bản mẫu SGK gửi về thẩm định, tháng 7/2019, bộ trưởng Bộ GD&ĐT ký quyết định thành lập 9 hội đồng quốc gia thẩm định SGK các môn học và hoạt động giáo dục lớp 1 biên soạn theo chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Sau khi tiếp nhận bản mẫu SGK từ ban tổ chức, mỗi thành viên hội đồng nghiên cứu độc lập (15 ngày). Tiếp đó hội đồng làm việc tập trung để thảo luận (7 ngày) gồm các nội dung: nghe tác giả báo cáo về nội dung bản mẫu SGK, thảo luận tập trung công khai về bản mẫu SGK, công bố kết quả trực tiếp cho tác giả để tác giả biết nội dung chi tiết đánh giá của hội đồng và thảo luận tiếp thu, chỉnh sửa, đồng thời có ý kiến phản biện lại hội đồng (nếu có).

Dựa vào các tiêu chí, tiêu chuẩn và các yêu cầu cần đạt của từng bản mẫu SGK theo quy định tại Thông tư số 33, hội đồng tiến hành thẩm định từng bản mẫu SGK và kết luận theo ba mức: “đạt”, “đạt nhưng cần sửa chữa”, “không đạt”. Sau 2 vòng thẩm định, kết quả có 38/49 bản mẫu SGK lớp 1 ở tất cả 9 môn học/hoạt động giáo dục (77,70%) được đánh giá mức “đạt”; có 11/49 bản mẫu SGK lớp 1 ở 6 môn học/hoạt động giáo dục (22,3%) được đánh giá ở mức “không đạt”.

Tiếp nhận các bản mẫu SGK lớp 1 được hội đồng thẩm định đánh giá mức “đạt”, Bộ GD&ĐT tiếp tục tiến hành các bước rà soát, kiểm tra cuối cùng về các nội dung liên quan đến tính pháp lý đối với SGK để trình bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt. Ngày 21/11/2019, bộ trưởng Bộ GD&ĐT ký Quyết định số 4507/QĐ-BGDĐT phê duyệt danh mục SGK lớp 1 sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông. Theo đó, có 32 SGK của 8 môn học và hoạt động giáo dục được phê duyệt trong lần này. Cụ thể, môn tiếng Việt, toán, đạo đức, mỹ thuật, âm nhạc, mỗi môn có 5 cuốn SGK; môn tự nhiên và xã hội có 3 cuốn; giáo dục thể chất có 1 cuốn; hoạt động trải nghiệm có 3 cuốn.

Về 6 bản mẫu SGK được hội đồng thẩm định đánh giá “đạt” nhưng chưa được phê duyệt lần này, vụ trưởng Vụ giáo dục tiểu học Thái Văn Tài cho biết, tất cả đều thuộc môn tiếng Anh. Đây là môn học tự chọn ở lớp 1, giống như môn tiếng dân tộc thiểu số. Bộ GD&ĐT sẽ công bố danh mục SGK được phê duyệt cho phép sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông vào lần sau. Lần này chỉ gồm sách của các môn học và hoạt động giáo dục bắt buộc.

Chống tiêu cực trong việc lựa chọn sách

Vụ phó Vụ giáo dục trung học Nguyễn Xuân Thành cho biết, theo Luật giáo dục 2019 đã quy định: “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn SGK sử dụng ổn định trong cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn theo quy định của bộ trưởng Bộ GD&ĐT".

Thực hiện quy định trên, Bộ GD&ĐT đang xây dựng thông tư để hướng dẫn thực hiện theo đúng quy định của luật. Thông tư này sẽ hướng dẫn việc lựa chọn SGK theo từng môn học, hoạt động giáo dục ở các cấp học và không quy định cứng là các UBND tỉnh phải chọn tất cả SGK của các môn học trong cùng một bộ hay chỉ được chọn một bộ SGK cho địa phương. Căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương, UBND tỉnh xây dựng các tiêu chí để lựa chọn được SGK phù hợp với nhu cầu và điều kiện tổ chức dạy học tại tỉnh, thành.

Trong Thông tư hướng dẫn lựa chọn SGK, Bộ GD&ĐT sẽ quy định cụ thể thành phần của hội đồng lựa chọn SGK để căn cứ vào đó, UBND tỉnh, thành phố thực hiện. Thành phần sẽ bao gồm các nhà quản lý giáo dục, nhà khoa học, đặc biệt chiếm tỷ lệ đa số là các giáo viên trực tiếp giảng dạy môn học đó ở cấp học. Dự thảo thông tư về lựa chọn SGK của Bộ GD&ĐT sẽ không cứng nhắc mà linh hoạt để việc lựa chọn SGK đảm bảo tính phù hợp với điều kiện của từng vùng miền, địa phương.

Về lo ngại tiêu cực có thể xảy ra khi địa phương lựa chọn SGK, vụ phó Nguyễn Xuân Thành nói: "Trong hướng dẫn để các địa phương lựa chọn SGK, Bộ GD&ĐT đã tính đến việc này. Đó là giao cho các thành viên hội đồng xây dựng tiêu chí; ở cấp trường phải tham khảo ý kiến của giáo viên trong trường, phụ huynh, để khi lựa chọn có sự đồng ý đạt đến mức nhất định thì mới công bố SGK được dùng. Tiếp đó mới công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng".

Dự thảo Thông tư lựa chọn SGK đang được Bộ GD&ĐT xây dựng, lấy ý kiến rộng rãi theo quy định biên soạn, ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Sau khi tiếp thu tất cả ý kiến của các bên liên quan, thông tư sẽ được hoàn thiện để sớm trình bộ trưởng phê duyệt ban hành, kịp thời gian để các địa phương tổ chức lựa chọn SGK đáp ứng yêu cầu năm học mới.

Theo lộ trình được Bộ GD&ĐT đặt ra, trước tháng 3/2020, các địa phương phải hoàn thành việc lựa chọn và công bố danh mục SGK sử dụng trong các trường phổ thông của tỉnh. Từ tháng 3 đến tháng 5/2020, Sở GD&ĐT cùng các nhà xuất bản tổ chức tập huấn sử dụng SGK cho giáo viên triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới với lớp 1.