Nhiều sáng chế gắn với thực tiễn

Trong số các đề tài, giải pháp được trao giải thời gian qua, một số giải pháp sáng tạo được đánh giá cao về tính mới, tính sáng tạo và khả năng ứng dụng; đặc biệt, phần lớn giải pháp sáng tạo này đều xuất phát từ thực tiễn cũng như góp phần giải quyết bài toán đặt ra từ thực tiễn.

Ý tưởng sáng tạo từ đời sống

Trong số các giải pháp được trao giải hội thi, nhiều giải pháp được tác giả hiện thực hóa ý tưởng thông qua quá trình trải nghiệm thực tế và việc nghiên cứu cho ra đời giải pháp sáng chế góp phần giải quyết những khó khăn từ thực tế sản xuất và đời sống.

Nhà sáng chế - LY. Đoàn Văn Khanh (giám đốc DNTN Long Thuận, xã Song Thuận, huyện Châu Thành), người được mệnh danh là “Vua bưởi” xuất phát từ “một tin đồn”. Theo ông Khanh, vào năm 2006, xuất hiện tin đồn ăn bưởi có nguy cơ bị ung thư vú ở phụ nữ (làm trái bưởi bán không ai mua) đã gây thiệt hại lớn cho người trồng bưởi ở tỉnh Tiền Giang. Trước tin đồn trên, ông bắt tay vào nghiên cứu, tìm hiểu về dược tính của cây bưởi nhằm tìm cách chế biến chúng thành những sản phẩm hữu ích, vừa giúp làm tăng giá trị, vừa phá thế bế tắc cho nhà vườn. Hơn một năm mày mò, nghiên cứu, ông đã chiết xuất thành công tinh dầu hoa bưởi và sau đó là sản phẩm nước bưởi ép với nhiều công dụng nổi trội. Hai sản phẩm này đoạt giải Hội thi cấp tỉnh (năm 2008); đồng thời, giải pháp: “Biến vỏ, hoa bưởi thành tinh dầu kích thích mọc tóc” được Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam cấp giấy chứng nhận “Điển hình sáng tạo Việt Nam”.

Đối với ThS. Phạm Hồng Thơm (giám đốc Công ty TNHH MTV cơ khí và tự động hóa Tân Phước Đông, xã Phú Thạnh, huyện Tân Phú Đông), tác giả giải pháp “Máy cưa CD tự động” (được trao giải nhất Hội thi cấp tỉnh và giải khuyến khích Hội thi toàn quốc năm 2017) cùng nhiều giải pháp sáng tạo khác thì ý tưởng sáng chế xuất phát từ quá trình nghiên cứu, tiếp cận với thực tế, anh nhận thấy ngành cơ khí cần phải gắn với ngành điện tử mới tạo ra bước đột phá trong việc tự động hóa các thiết bị, máy móc và dây chuyền sản xuất nhằm góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành sản phẩm cũng như đảm bảo an toàn trong quá trình sản xuất, vận hành thiết bị, máy móc.

ThS. Phạm Hồng Thơm vận hành thử nghiệm giải pháp sáng chế.

Trong khi đó, người được mệnh danh là “kỹ sư không bằng cấp” - thợ cơ khí Dương Quốc Thái (xã Hậu Mỹ Bắc B, huyện Cái Bè), những sáng chế hữu ích của anh (bộ bông xới, thiết bị đắp bờ, thiết bị đào rãnh nước…) đã góp phần giải quyết những vấn đề đặt ra từ thực tế sản xuất nhằm giúp nâng cao năng suất lao động, tiết kiệm chi phí và giảm bớt sự cơ cực cho nhà nông…

TS. Nguyễn Xuân Thành, giám đốc Trung tâm quan trắc môi trường và tài nguyên Tiền Giang cho rằng, các giải pháp sáng chế dù của trí thức hay nông dân đều rất đáng trân trọng; bởi vì chính họ đã gắn kết giữa tri thức khoa học với hoạt động thực tiễn và góp phần giải quyết những nhu cầu, những bài toán đặt ra từ thực tiễn.

Hiệu quả thiết thực

KS. Nguyễn Văn Re, phó chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Tiền Giang, phó trưởng ban tổ chức Hội thi cấp tỉnh cho biết, theo thể lệ hội thi, hiệu quả của một giải pháp sáng chế được đánh giá qua 3 tiêu chí: tính mới, tính sáng tạo và khả năng ứng dụng. Ngoài ra, giải pháp còn được xem xét về hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường khi được triển khai, ứng dụng vào thực tế.

Trong thực tế, giải pháp sáng chế có thể được đánh giá thông qua chi phí đầu tư hay chi phí sử dụng sản phẩm, kết quả sử dụng, vận hành; đặc biệt là sự chấp nhận của thị trường, khách hàng. Chẳng hạn, nhận xét về “Thiết bị đào rãnh nước” của tác giả Dương Quốc Thái (giải nhì Hội thi cấp tỉnh năm 2019), nhiều nông dân ở trong và ngoài tỉnh đánh giá cao hiệu quả sử dụng của thiết bị như: trong 1 giờ, thiết bị này có thể đào trên 1.000 mét rãnh nước, gấp hơn 10 lần so với đào bằng biện pháp thủ công, trong khi giá bán chỉ bằng 50 - 60% sản phẩm nhập khẩu cùng loại.

Hay “Máy mài lưỡi cưa CD tự động” do ThS. Phạm Hồng Thơm sáng chế (giải khuyến khích Hội thi cấp tỉnh năm 2019) được khách hàng trong cả nước ưa chuộng bởi một số tính năng ưu việt, như: mài được nhiều biên dạng răng, bước răng theo yêu cầu; tốc độ mài có thể được điều chỉnh theo ý muốn; có thể linh hoạt điều chỉnh góc nghiêng răng trong quá trình mài; có hệ thống đếm răng và máy tự động dừng lại khi mài hết răng...

KS. Nguyễn Thanh Tùng trình diễn “Máy bẻ tay dê” do anh sáng chế.

Theo KS. Nguyễn Văn Re, việc thẩm định, đánh giá hiệu quả của giải pháp thuộc lĩnh vực cơ khí, tự động hóa được tiến hành trực quan và thường cho kết quả nhanh hơn so với một số lĩnh vực khác. Chẳng hạn, có thể đánh giá hiệu quả của “Máy cưa CD tự động” hay “Thiết bị đào rãnh nước” thông qua nghiên cứu hồ sơ và quan sát sự vận hành của thiết bị, máy móc trong thực tế; trong khi đó, để đánh giá hiệu quả sử dụng sản phẩm tinh dầu bưởi về trị chứng rụng tóc, kích thích mọc tóc hay hiệu quả giảm cân, giảm mỡ máu… của sản phẩm nước ép bưởi phải mất từ 1 - 3 tháng (tùy cơ địa người sử dụng); đồng thời, tác giả còn được yêu cầu bổ sung một số chứng cứ xác thực liên quan đến sản phẩm như: chứng nhận kết quả xét nghiệm của cơ quan chuyên môn, ý kiến nhận xét của khách hàng, hợp đồng cung ứng hay danh sách khách hàng đã sử dụng sản phẩm...