Người góp phần xây dựng thương hiệu gạo sạch tại Việt Nam

Đây là giải thưởng được trao cho các doanh nghiệp mạnh về sản xuất và kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp tại khu vực ASEAN, có nhiều đóng góp xuất sắc trong phát triển nông nghiệp.

Golden AGROW là giải thưởng được đề cử bởi chủ tịch Asean BAC cho doanh nghiệp đã hoạt động trong ngành nông nghiệp ít nhất 8 năm và có đóng góp lớn cho sự phát triển nông nghiệp ở mỗi quốc gia. Trước đó, ITA Rice đã được tổ chức Global GTA Châu Âu chứng nhận đạt Doanh nghiệp thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (Manufacturing Best Practice) và Doanh nghiệp xanh (Trusted Green).

Phóng viên Báo KHPT đã có buổi phỏng vấn ông Trần Hoàng Ân – tổng giám đốc ITA Rice. Ông đã chia sẽ những cảm xúc, tự hào về giải thưởng đã đạt được, cũng như những khó khăn, thuận lợi khi đơn vị chọn dấn bước ngay từ đầu vào lĩnh vực gạo sạch, biệt đối với người nông dân vốn đã quen với lối canh tác truyền thống.

Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn.

PV: - Tại sao ông chọn khởi điểm với nông sản sạch? Những khó khăn, thách thức khi ông quyết dấn thân vào lĩnh vực này?

Ông Trần Hoàng Ân: – ITA Rice là một trong những đơn vị đầu tiên quyết tâm nghiên cứu và sản xuất ra sản phẩm gạo sạch từ đầu vào đến sản phẩm cuối cùng theo chuẩn nông nghiệp sạch quốc tế Global GAP. Trong suốt 11 năm qua, có hai lý do khiến ITA Rice chưa một lần từ bỏ hướng đi này, thứ nhất đó là cảnh tỉnh thói quen tiêu dùng của người dân Việt Nam. Thứ hai, chúng tôi cải thiện đầu ra và thay đổi tập quán canh tác lạc hậu của nông dân Việt.

Việt Nam là đất nước xuất khẩu lúa gạo đứng thứ 2 thế giới và sử dụng gạo là lương thực chính trong bữa ăn hằng ngày. Tuy nhiên, trên thị trường lại tràn lan các loại gạo không an toàn, nguyên nhân xuất phát từ việc phun xịt hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng, vùng nguyên liệu trồng trọt bị ô nhiễm, chứa kim loại nặng... Ngoài ra, gạo thành phẩm còn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm độc từ việc sử dụng chất bảo quản, chất chống côn trùng, mối mọt, chất tẩy trắng, tạo hương... 

Một nguyên nhân nữa khiến ITA Rice chọn nông nghiệp sạch vì muốn người nông dân có thói quen canh tác bền vững, không vì lợi nhuận trước mắt mà dùng hóa chất tàn phá chính mảnh đất canh tác của mình và tàn phá sức khỏe của bản thân, gia đình, xã hội.

Khi đồng ý hợp tác cùng ITA Rice, người nông dân phải tuân thủ tất cả các quy định nghiêm ngặt của Global GAP dưới sự hướng dẫn và giám sát của kỹ sư chuyên môn. Không chỉ canh tác sạch mà thói quen sinh hoạt và nếp sống của người nông dân phải sạch và đó là quy định bắt buộc.

Mỗi năm người nông dân chỉ được canh tác hai vụ lúa để đất có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi chất dinh dưỡng. Để đảm bảo đầu ra bền vững cho người nông dân, công ty ITA Rice cung cấp hoàn toàn giống, phân, thuốc trong suốt mùa vụ và hoàn toàn không tính lãi suất. Công ty ký hợp đồng cam kết mua lúa cao hơn giá thị trường từ 5 - 10%.

Cánh đồng mẫu lớn canh tác lúa sạch của ITA Rice.

Như tôi đã nói, vì thói quen truyền thống đã ăn quá sâu vào ý thức của người nông dân nên việc bắt họ thay đổi phương thức canh tác một cách khoa học là vô cùng khó. Đội ngũ kỹ sư của ITA Rice từng bước hướng dẫn và làm cùng người nông dân từ việc ghi chép nhật kí canh tác, nhật kí bón phân xịt thuốc, truy xuất nguồn gốc canh tác đến việc động viên người nông dân sửa đổi thói quen sinh hoạt cho khoa học, hợp vệ sinh như xây nhà vệ sinh tự hoại, xây dựng kho phân, kho thuốc đúng quy định, phân biệt khu vực rửa tay, nấu ăn, sinh hoạt chung của từng hộ gia đình ...

Sau khi có được sản phẩm đạt chuẩn nông nghiệp sạch quốc tế Global GAP, khó khăn tiếp theo ITA Rice gặp phải là đưa hàng hóa tiếp cận với thị trường. Chi phí sản xuất gạo sạch khiến cho giá bán gạo sạch cao hơn các loại gạo trôi nổi trên thị trường nhưng người tiêu dùng lại không nhận ra tác hại của việc ăn gạo không ăn toàn. Bằng nhiều cách, từ quảng cáo offline đến online, công ty ITA Rice đã từng bước có được niềm tin và lượng khách hàng ổn định trên thị trường. Hiện tại, sản phẩm gạo sạch của chúng tôi đã có mặt tại hầu hết các siêu thị và hệ thống bán lẻ của 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.

- Là doanh nghiệp đầu tiên tại Việt Nam đưa quy trình sản xuất lúa gạo sạch theo tiêu chuẩn Global GAP trên 1.000ha cánh đồng mẫu lớn, xin ông chia sẻ cụ thể hơn về quy trình, nhân lực, kỹ thuật canh tác?

- Khi kí hợp đồng sản xuất lúa cùng công ty ITA RICE, người nông dân bắt buộc phải tuân thủ các quy định sau:

• Test đất, test nước: chỉ chọn những vùng đất và nguồn nước đạt chuẩn.
• Quy định sử dụng thuốc: tất cả các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sử dụng trên cánh đồng lúa của ITA Rice phải nằm trong danh mục thuốc của Sở nông nghiệp và Cơ quan khuyến nông cho phép. Khi cây lúa có dấu hiệu bị sâu bệnh tấn công, đội ngũ kỹ sư của chúng tôi sẽ theo dõi trên tiêu chí để cây lúa tự kháng bệnh, dùng thiên địch. Trong trường hợp phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật thì đều là các loại thuốc có gốc sinh học cao được kỹ sư chỉ định và cấp phát liều lượng cho người dân. Người nông dân không được tự ý mua thuốc bên ngoài để phun xịt.

• Quy định ghi chép sổ sách: nhật kí thăm đồng, nhật kí phun xịt thuốc đều được người nông dân ghi lại chi tiết dưới sự hướng dẫn và kiểm tra của kĩ sư nông nghiệp.
• Quy định an toàn lao động: người nông dân khi thăm đồng hoặc phun xịt phải tuân thủ các quy định an toàn lao động bao gồm: đeo khẩu trang, đi ủng, mặc áo mưa … để tránh ảnh hưởng từ hóa chất.
• Quy định nếp sống: người nông dân phải tuân thủ nếp sống sạch. Không được đi vệ sinh bừa bãi, thay vào đó mỗi nhà phải xây dựng nhà vệ sinh tự hoại riêng. Không để phân bón, thuốc trừ sâu lung tung mà phải xây dựng kho phân, kho thuốc riêng biệt theo quy định của Global GAP. Không gian sống phải vệ sinh ngăn nắp, có khu vực bếp, khu vực hút thuốc, khu vực rửa tay, tủ thuốc y tế...
• Quy định cách ly sản phẩm: lúa trước thu hoạch 20 ngày phải cách ly hoàn toàn với tất cả các loại phân bón và hóa chất, tất cả mọi hoạt động phun xịt hóa chất và bón phân đều bị nghiêm cấm.

Mỗi một quy định là một khó khăn khi hợp tác với người nông dân, vì họ đã quá quen với cách thức canh tác tự do và tự phát.

- Hiện nay, quy mô của nhà máy như máy móc, nhân lực, vật tư ... có gì hiện đại, ưu thế hơn các doanh nghiệp cùng ngành? Ông có thể đánh giá về tình hình tiêu thụ gạo sạch trong nước so với xuất khẩu?

- ITA Rice xây dựng nhà máy xay xát lúa gạo tại khu công nghiệp Tân Đức, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An với công suất 50 tấn/ngày. Ưu thế lớn nhất của chúng tôi là đã xây dựng được một dây chuyền sản xuất gạo sạch khép kín. Chúng tôi chủ động quản lý chất lượng từ nguyên liệu đầu vào chứ không thu mua lúa đại trà. Đồng thời với nhà máy đạt chuẩn HACCP, ITA Rice chủ động quản lý chất lượng gạo từ khâu sấy, xay xát và đóng gói. Hiện nay các nhãn hiệu gạo hữu cơ của Co.opMart, Satra, Gạo Việt ... cũng kí hợp đồng gia công với nhà máy ITA RICE để có được nơi sản xuất đạt chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Một góc nhà máy ITA Rice.

Không đi theo xu hướng "hàng ngon đem xuất khẩu" như một số thương nhân khác, công ty ITA Rice lại có định hướng mang sản phẩm chuẩn quốc tế cung cấp cho người tiêu dùng Việt Nam. Vì vậy, thị trường trong nước vẫn là thị trường tập trung của chúng tôi. Đối với thị trường xuất khẩu, ITA Rice chỉ tập trung xuất sản phẩm gạo đóng túi mang thương hiệu ITA Rice chứ không “gia công”, xuất gạo xá dưới dạng container cho các nước đóng lại thương hiệu của họ.

Giải thưởng Golden AGROW là một phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực và cống hiến cho nền nông nghiệp xanh của ITA Rice trong suốt thời gian qua. ITA Rice tự hào là đơn vị gạo Việt Nam đầu tiên được nhận giải thưởng trên. Đây thật sự là một giải thưởng vinh danh cho những doanh nghiệp có đóng góp xuất sắc và những thay đổi tích cực cho nền nông nghiệp trong khu vực ASEAN, góp phần tạo nên sự thịnh vượng cho người nông dân.

Về những dự định tiếp theo, ITA Rice hiện đang triển khai hệ thống bán hàng online tại khu vực thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Theo đó, khách hàng đặt mua trên website hoặc fanpage sẽ được chiết khấu đặc biệt và giao hàng miễn phí. Thời gian sắp tới, chúng tôi sẽ cho ra mắt dòng sản phẩm gạo lứt tốt cho sức khỏe và đảm bảo sạch theo chuẩn nông nghiệp sạch quốc tế Global GAP giúp người tiêu dùng Việt Nam có thêm một lựa chọn an toàn cho sức khỏe.