Máy bay nhỏ, siêu nhẹ: Cồn cào chờ hành lang pháp lý

Máy bay siêu nhẹ bao giờ được bay?

Sau lần thử nghiệm bay của VAM-1 trên độ cao 878 m (khả năng bay cao hơn 1.000 m) với vận tốc 140 km/giờ ở sân bay Nước Trong, Long Thành, Đồng Nai, vào đầu tháng 3/2007, Hội đồng kỹ thuật đã nghiệm thu máy bay 2 chỗ ngồi thứ hai (VAM-2) do Hội cơ học Việt Nam chủ trì chế tạo. Đây là máy bay siêu nhẹ do Việt Nam thiết kế, với động cơ 50 mã lực của Áo. VAM-2 có thể bay ở tầm cao 3.000 m, carbin lái kín và tốc độ bay 140 km/giờ hoạt động bằng xăng A92 (20 lít có thể bay trong 1 giờ), bảo quản dễ dàng. Theo GS.TSKH. Nguyễn Xuân Hùng, viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển công nghệ mới, Hội cơ học đã tập hợp những kỹ sư trẻ của bộ môn hàng không (Đại học bách khoa TP.HCM & Đại học bách khoa Hà Nội) để thiết kế VAM-2 dựa vào mô hình máy bay siêu nhẹ của nước ngoài. Hội cơ học ký hợp đồng với Công ty chế tạo mô hình máy bay Hòa Bình chế tạo phần thân, cánh, đuôi, chong chóng... VAM-1 và VAM-2 đều có thể bay xa 400 - 500 km. VAM-2 có thể cất - hạ cánh trên đường băng dài khoảng 200 m, rộng 10 m; bằng đất đỏ nén. GS.TSKH. Bùi Song Cầu, giám đốc Trung tâm nghiên cứu công nghệ và thiết bị công nghiệp, ĐH bách khoa TP.HCM, chủ tịch hội đồng nghiệm thu tại Sở KH - CN TP.HCM cho rằng việc thiết kế carbin kín ở VAM-2 tạo cảm giác an toàn hơn cho người lái.

Hiện nay 2 máy bay sản xuất thử VAM có giá bán 35 - 40 ngàn USD. Tới đây Hội cơ học sẽ nghiên cứu để máy bay có thể hạ cánh được trên nước phục vụ cho du lịch, thể thao giải trí.

GS.TSKH. Nguyễn Xuân Hùng cho biết, Bộ KHCN được Phó thủ tướng giao lo mọi thủ tục để VAM-2 được bay thử. Nhưng khi nào VAM-2 bay thử, không ai có thể trả lời chính xác!

Ông Vimar Nguyễn, giám đốc Công ty chế tạo mô hình máy bay Hòa Bình cho biết, trong Luật hàng không vừa được Quốc hội thông qua năm 2006 chưa có điều luật cho phép sử dụng máy bay nhỏ siêu nhẹ. Nếu có hành lang pháp lý cho loại máy bay này, tiềm năng sản xuất kinh doanh sẽ rất lớn. Khi đó sẽ ra đời các công ty sản xuất máy bay siêu nhẹ theo quy định; sản xuất theo đơn đặt hàng của các tỉnh, các ngành... Theo ông tính toán, trong 5 năm tới thị trường nội địa sẽ cần 300 máy bay siêu nhẹ, và có thể xuất khẩu được 500 chiếc. Nếu sản xuất đúng tiêu chuẩn, máy bay sẽ được tổ chức hàng không quốc tế bảo hiểm, và các nhà sản xuất mua bảo hiểm như lời cam kết về chất lượng sản phẩm của mình.

GS.TSKH. Nguyễn Xuân Hùng còn cho biết, Hội cơ học Việt Nam đã xin phép chính phủ cho phép bay thử VAM-2 và cho phép thành lập công ty nghiên cứu thiết kế chế tạo máy bay nhỏ và siêu nhẹ.

Luật đã mở nhưng chỉ mới hé...

Trong Luật hàng không năm 2006, nhà nước cho phép thành lập công ty hàng không tư nhân. Hiện đã có Công ty Air Taxi của Hãng hàng không dân dụng VN và Công ty dầu khí chở hành khách.

Nguyên viện trưởng Viện khoa học hàng không Đoàn Văn Quảng cũng đang làm thủ tục thành lập Saigon Airline với vốn pháp định 500 tỷ đồng. Ông cũng sẽ sử dụng các máy bay nhỏ để chở khách. Theo dự án, Saigon Airline sẽ bay chở khách nội địa, quốc tế, chở hàng và làm dịch vụ theo yêu cầu của khách như dịch vụ cho nông, lâm nghiệp, cho y tế... Nếu được phép, nhiều khả năng Saigon Airline sẽ hoạt động vào dịp Tết năm nay.

Nói đến máy bay nhỏ không thể không kể đến 5 máy bay VNS41 2 động cơ và 4 chỗ ngồi hiện đang có ở TP.HCM do CLB hàng không phía Nam quản lý. Theo chủ nhiệm CLB Nguyễn Hoài Nam, đấy là máy bay nhỏ chứ không phải siêu nhẹ. Khi có các nghị định hướng dẫn thực hiện Luật hàng không, CLB sẽ tổ chức các lớp huấn luyện bay. Dùng máy bay nhỏ để đi lại sẽ tiết kiệm được thời gian.

Khả năng thiết kế, sản xuất, thử nghiệm đã có, dịch vụ máy bay nhỏ phục vụ nhu cầu đi lại, du lịch, chở thương cũng đã từng có. Hiện nay, công ty dịch vụ hàng không Vasco đang thực hiện những việc này. Theo ông Nguyễn Văn Tôn, nguyên giám đốc Công ty dịch vụ hàng không Vasco, máy bay nhỏ của công ty thường là loại máy bay ATR 72, AN-2, AN-30, Kingr, Focker... chở khách 30 người trở xuống. Nó quá “to” so với những nhu cầu của cá nhân, nên giá cả khá mắc, thực sự, chưa đáp ứng nhu cầu rộng rãi của xã hội. Ông khẳng định, để có đội ngũ phi công máy bay nhỏ và siêu nhẹ, các trường hàng không Việt Nam có thể đào tạo tốt.

Về việc quản lý bay đối với các máy bay nhỏ, siêu nhẹ, ông Quảng cho rằng rất dễ vì loại này không đi xa được. Nếu có ai bay sang các nước láng giềng thì theo hiệp ước các nước Asean, cũng bị dẫn độ về nước. Máy bay nhỏ không bay cao được, cao nhất chỉ khoảng 3 - 5 km.

Theo ông Lê Trọng Sành, một cựu nhân viên hàng không, cộng tác viên của Báo KHPT, nhiều nước trên thế giới quan tâm nhiều đến việc sử dụng máy bay nhỏ phục vụ nông, lâm, ngư nghiệp, y tế, tuần tra biên giới, cứu hộ... Có thể dùng máy bay VAM-1 để phun thuốc trừ sâu, trong 1 giờ được 70 ha. Tại sao không tạo điều kiện chế tạo, sản xuất máy bay nhỏ, siêu nhẹ để phục vụ trong nước và xuất khẩu.

Trong khi đó, 5 chiếc máy bay nhỏ sản xuất xong để “nằm im” trên mặt đất. Những người chăm sóc chúng cũng “cồn cào” chờ hành lang pháp lý được phép sử dụng. O