Lên kế hoạch điều trị khi còn trong bào thai

Sản phụ H.L.N.X. (giáo viên mầm non, 24 tuổi, ngụ tại TP.HCM), sau khi phát hiện bất thường cấu trúc tim của thai nhi qua siêu âm hình thái học định kỳ, chị X. được giới thiệu đến Bệnh viện đại học y dược để tiếp tục theo dõi, bắt đầu từ tuần thứ 22 của thai kỳ.

Bác sĩ chẩn đoán qua siêu âm (ghi nhận có kèm theo bất thường thùy dưới phổi phải), tiến hành chọc ối kiểm tra và phối hợp hội chẩn chuyên khoa với đơn vị hình ảnh học tim bẩm sinh. Các bác sĩ tim mạch chẩn đoán thai nhi mắc bệnh hoán vị đại động mạch đơn thuần, phổi biệt trí bên phải - động mạch chủ của bé xuất phát từ tim phải, hoán đổi vị trí với động mạch phổi, khiến quá trình trộn lẫn oxy vào máu tại phổi không được diễn ra, như vậy máu đen (máu không có oxy) sẽ đi nuôi cơ thể dẫn đến cơ thể bị thiếu oxy, nguy hiểm đến tính mạng.

Ngay sau sinh, bé lập tức được chuyển sang phòng can thiệp nội mạch (DSA) để cấp cứu. PGS.TS.BS. Lê Minh Khôi, trưởng đơn vị hình ảnh tim mạch cho biết, kỹ thuật cấp cứu cho bé là phá vách liên nhĩ bằng bóng qua da thông qua can thiệp dưới siêu âm tim và soi tia. Đây là bước chuẩn bị để bé có đủ sức trải qua một cuộc phẫu thuật chuyển gốc động mạch lớn tiếp theo. Nếu xử lý cấp cứu ngay sau sinh không kịp thời, tính mạng bé rất nguy hiểm.

Khi được 8 ngày tuổi, bé được ê kíp tiến hành phẫu thuật chuyển gốc động mạch cho bé. Công tác gây mê - hồi sức và chạy máy tuần hoàn máu bên ngoài cho trẻ có số ký nhỏ cũng là một thử thách lớn trong quá trình phẫu thuật.

Nói về thành công ca bệnh, ThS.BS. Cao Đằng Khang, phó trưởng khoa phẫu thuật tim mạch, Trung tâm tim mạch Bệnh viện đại học y dược: Phần lớn sự thành công nằm ở cách phối hợp nhịp nhàng của các chuyên khoa. Mặc dù trong quá trình phẫu thuật, khi thực hiện các động tác bóc tách, khâu vá đại động mạch đối với trẻ sơ sinh tương đối nguy hiểm. Tuy nhiên, mọi diễn tiến bệnh đều nằm trong dự đoán nên các bác sĩ chủ động trong quá trình chuẩn bị và thực hiện. Đặc biệt, hiệu quả điều trị gần như bé khỏi hoàn toàn, đó cũng là sự khích lệ dành cho ê kíp”.

TS.BS. Trần Nhật Thăng khuyến cáo sản phụ nên tầm soát thai đầy đủ theo từng chu kỳ của thai nhi nhằm phát hiện sớm các nguy cơ, bệnh lý bẩm sinh. Khi phát hiện bất thường, sản phụ nên đến thăm, khám tại các bệnh viện, trung tâm có đủ máy móc, khả năng để chẩn đoán, tránh lãng phí thời gian vàng trong quá trình điều trị. Như trong trường hợp này, sản phụ không xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nhưng thai nhi lại có. Nếu không được tầm soát và chẩn đoán sớm, cả mẹ và bé sẽ không được theo dõi sát sao, có thể dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường.