Giống tốt nâng cao sản lượng điều

Khuyến cáo giống điều tốt từ nhà khoa học:

Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam vừa khuyến cáo đưa hai giống điều AB29 và AB05-08 vào sản xuất đại trà sau những khảo nghiệm và trồng thương mại trên diện rộng. Hai giống điều này được đánh giá vượt trội so với các giống điều trong sản xuất hiện nay gồm: năng suất cao, mẫu mã hạt to đẹp, chống chịu tốt với điều kiện bất lợi của khí hậu, nhất là mưa trái mùa và chống chịu khá về sâu bệnh. Về chất lượng nhân (bùi, béo, mềm vừa, thơm...) tuy không cao bằng một vài giống bản địa (hạt nhỏ, năng suất thấp) nhưng vẫn được thị trường điều thế giới đánh giá cao, kích cỡ hạt to, mã sáng (vàng nhạt). Cụ thể:

- Giống điều AB29 có dạng hình cây tương đối thấp, khả năng sinh chồi mạnh, tạo tán đẹp. Giống điều AB29 ra lá đồng loạt, lá non màu xanh nhạt, phiến lá lớn hình bầu dục, sẫm màu khi lá già và rụng đồng loạt trong thời gian ngắn, thuận lợi trong chăm sóc và bảo vệ thực vật. Giống điều AB29 chống chịu tốt với sâu bệnh và sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu chứa nhiều yếu tố cực đoan. Giống điều AB29 ra hoa nhiều đợt, tỷ lệ đậu quả đạt 10-15 quả/chùm. Quả non màu xanh, khi chín màu vàng, hạt non màu xanh, khi chín màu xám trắng. Năng suất hạt bình quân cao (3.500-4.500 kg/ha), kích cỡ hạt to (140-150 hạt/kg), tỷ lệ nhân cao (30-32%). Do giống điều AB29 có khả năng sinh chồi mạnh, thu được nhiều chồi ghép làm nguyên liệu nhân giống hoặc ghép chuyển đổi giống đại trà.

- Giống điều AB05-08 có dạng hình cây thấp, khả năng sinh chồi và phát cành mạnh, tạo tán đẹp. Giống điều AB05-08 bật chồi ra là đồng loạt, có lá non màu xanh, lá già xanh đậm, phiến lá lớn hình bầu dục và hơi xoắn, tán lá dầy. Giống điều AB05-08 ra hoa đồng loạt, nhiều đợt nụ, dễ đậu quả. Quả non màu xanh hạt màu xanh, quả chín màu đỏ hạt màu xám xanh, vỏ mỏng, quả đậu thành chùm (10-15 quả/chùm). Năng suất hạt khá cao (3.000-4.000 kg/ha), kích cỡ hạt to (140-150 hạt/kg), tỷ lệ nhân cao (29-32%).

       Theo TS Trần Công Khanh, sau hơn 10 năm thử nghiệm, đủ cơ sở kết luận 2 giống điều AB29 và AB05-08  phù hợp với các vùng sinh thái Đông Nam Bộ, Tây Nguyên. Tính đến nay, hàng ngàn hộ dân ở Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Thuận… đã thay thế hàng chục ngàn ha vườn điều giống cũ bằng hai giống điều mới AB29 và AB05-08; riêng Bình Phước 13 ngàn ha. TS Khanh nói: “Từ hơn 10 năm nay ngành điều Việt Nam luôn giữ vững vị trí số 1 thế giới về chất lượng. Các chuyên gia dinh dưỡng trong và ngoài nước, khách hàng trên 30 quốc gia trên thế giới khẳng định hạt điều Việt Nam thơm ngon nhất thế giới”. Theo nhiều nhà vườn và doanh nghiệp, nhờ hạt to, mã đẹp giá thu mua hạt điều khô tại vườn cao hơn 10% và và giá bán sau chế biến còn cao hơn nữa nhờ hạt to, mã đẹp lại thu hút khách.

Giải pháp đưa giống điều tốt vào sản xuất đại trà:

Khi đi sâu vào phân tích tính thích nghi của các giống điều tại các vùng sinh thái khác nhau, giới khoa học cũng như nhà vườn nhận ra rằng, mỗi giống có mức độ thích hợp khác nhau trên các tiểu vùng có chân đất, khí hậu khác nhau. Kết luận này trùng hợp kết quả nghiên cứu của các nước khác. Đây là một đặc điểm sinh lý sinh thái của điều. Thực tế cho thấy, trải qua hàng trăm năm phát triển điều bằng cả kỹ thuật vô tính và hữu tính, thực trạng trên vườn nông dân tồn tại nhiều giống điều khác nhau. Phần lớn các giống điều không có trên riêng mà có tên chung là “điều bản địa”. Gần đây, một số nhà vườn đã đưa vào trồng một số giống nhập nội từ Ấn Độ, Thái Lan...và giống do Viện khoa học nông nghiệp miền Nam nghiên cứu khuyến cáo trồng thử.

Trong thời điểm hiện tại giống điều AB29 và AB05-08 khuyến cáo được cho là thích hợp ở nhiều địa phương, tiểu vùng. Ngoài đặc tính tốt của từng giống đã nêu, đây là dấu hiệu quan trọng về đăng ký xuất xứ, nguồn gốc giống trong sản xuất điều thương mại bằng giống điều AB29 và AB05-08 để xuất khẩu bền vững vào các thị trường “khó tính”.

Hai phương pháp nhân giống điều được Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam và khuyến nông các tỉnh khuyến cáo gồm: 1. Sản xuất cây giống trồng mới tại các tiểu vùng sinh thái (hình). Theo đó, cây giống làm gốc ghép được thu từ những cây điều “bản địa” có đặc tính vượt trội về sức sống, ươm tập trung trong trại nhân giống. Đoạn cành hay mắt ghép cũng được khai thác từ các cây điều AB29 hoặc AB05-08 đã cho trái vài mùa, ổn định năng suất cao và đang phát triển tốt trong địa phương, tiểu vùng. 2. Ghép cải tạo giống. Theo đó ghép đoạn cành hay mắt ghép giống điều AB29 hoặc AB05-08 lên gốc điều sẵn có trên vườn, với điều kiện gốc điều còn có bộ rễ tốt. Sau khi chừa lại một cành “thở” ở vị trí thấp nhất thì cưa bỏ toàn bộ cành hay cả cây điều; vết cưa vát và áp dụng việc sơn hay quyét mỡ bò công nghiệp bảo vệ vết thương cho gốc cây. Sau khoảng trên dưới 2 tháng từ vị trí vết cắt, vỏ của gốc, cành bị cắt mọc ra những  chồi non. Đợi 2-3 tháng sau những  chồi non đã dài 20-40cm, trên một gốc chọn để lại 3-4 chồi tốt nhất, mỗi cành chừa 2 chồi lớn nhất, tỉa bỏ những chồi còn lại, xịt thuốc chống nấm xâm nhập qua các vết thương. Tiến hành cắt ngọn, chẻ chồi và ghép đoạn cành hay mắt ghép giống điều AB29 hoặc AB05-08 lên những chồi mới (đúng như kỹ thuật ghép nêm).

So sánh giữa 2 cách ghép trồng và chuyển đổi giống điều mới thì cách ghép trên gốc điều cũ nhanh cho trái hơn. Trồng vườn điều mới bằng cây giống sản xuất theo phương pháp 1 sẽ cho vườn điều đẹp, đồng nhất, tiên lượng năng suất, sản lượng cao. Tuy phương pháp 1chậm cho thu hoạch so với cách 2 khoảng 1 năm nhưng thời gian vườn kinh tế (thu hoạch) dài hơn. Cả hai cách chuyển đổi giống phù hợp với tâm lý, nguyện vọng và khả năng thực hiện của nhà vườn.

Vấn đề khó khăn nhất trong việc chuyển đổi giống điều để tạo ra năng suất, sản lượng cao là khoảng thời gian kiến thiết cơ bản, không có thu hoạch kéo dài đến 3-4 năm. Vì vậy cần có chính sách hỗ trợ nhà nông vay vốn sản xuất lãi suất thấp, vốn đầu tư của doanh nghiệp xuất khẩu hay vốn của Ngân hàng Nhà nước.