Dùng thuốc giảm đau, kháng viêm khi thời tiết chuyển mùa

DS. NGUYỄN BÁ HUY CƯỜNG| 07/02/2020 19:32

KHPTO - Khi cơn đau xảy ra, bệnh nhân thường tìm đến các nhà thuốc để tìm thuốc và tự điều trị. Có rất nhiều loại thuốc giảm đau không cần toa bác sĩ được bán rộng rãi ở nhà thuốc, siêu thị, tiệm tạp hóa... Tuy nhiên, việc uống thuốc giảm đau không phải là chuyện... dễ nuốt.

Một cuộc nghiên cứu được thực hiện tại University of Liverpool (Anh Quốc) đã được đăng tải trên tạp chí British Medical Journal thời gian gần đây cho thấy hàng ngàn bệnh nhân đã chết hàng năm do những phản ứng bất lợi của thuốc vốn được sử dụng cho những cơn đau thông thường. Những chất phổ biến nhất được “chỉ mặt điểm tên” gồm “đại gia đình” giảm đau, kháng viêm không steroid NSAIDs (Non - steroidal anti-inflammatory drugs) mà trong đó nổi tiếng nhất là Aspirin vốn được sử dụng liều thấp hàng ngày để điều trị những bệnh về tim mạch, giảm đau.

Thuốc giảm đau (analgesics) là những dược phẩm có tác dụng làm dịu cơn đau hoặc chận đứng cơn đau. Những loại thuốc giảm đau “vừa phải” chẳng hạn như Aspirin, Paracetamol (ở Mỹ, Paracetamol được gọi là Acetaminophen) được sử dụng trong những trường hợp đau đầu, đau răng, đau khớp. Những loại thuốc “nặng đô” hơn bao gồm những loại thuốc giảm đau narcotic (hoặc opioids) chẳng hạn như mọphine, pethidine. Những loại thuốc “nặng đô” này rất dễ

gây nghiện thuốc và lạm dụng thuốc, những thuốc này chỉ được sử dụng khi có sự giám sát của bác sĩ. Riêng những loại thuốc giảm đau thông thường là những loại thuốc kháng viêm giảm đau không steroid (NSAIDs). Đây là những loại thuốc hữu hiệu nhất thể hiện chức năng “hai trong một”. Đó là kháng viêm và giảm đau.

NSAIDs là những thuốc thông thường dùng trong những trường hợp giảm đau và kháng viêm, nhất là những trường hợp đau do viêm khớp. Những thuốc NSAIDs có tác dụng giảm đau bởi vì những thuốc này sẽ ức chế những men cyclo-oxygenase 1 (COX1) và cyclo-oxygenase 2 (COX2). COX1 và COX2 đóng vai trò trong việc tạo ra prostaglandins vốn là ngòi nổ cho quá trình viêm. Ức chế COX cũng có nghĩa là ức chế quá trình viêm, từ đó ngăn chặn cảm giác đau. Những loại thuốc NSAIDs thông thường nhất là Aspirin, Azapropazone, Diflunisal, Ibuprofen, Ketoprofene, Naproxen...

Một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất của NSAIDs là gây tác động có hại lên dạ dày, biến đổi từ nhẹ đến nặng, “lai rai” thì gây khó chịu dạ dày, nặng hơn thì gây tổn hại màng bảo vệ thành dạ dày. Chúng cũng có thể ức chế năng lực tiểu cầu, từ đó hình thành nên các cục máu đông…. Điều này dẫn đến sự thâm tím cơ thể hoặc những sự chảy máu bất thường.

Một dạng tác dụng phụ phổ biến khác là gây tăng huyết áp và sưng phồng chân. Sử dụng các loại thuốc NSAIDs liều cao trong một khoảng thời gian dài có thể gây tổn hại thận, gan chẳng hạn như Paracetamol (Acetaminophen).

Nếu sử dụng Aspirin để ngăn ngừa những cơn nhồi máu cơ tim hoặc ngăn ngừa những cơn đột quỵ chung với những NSAIDs khác có thể làm giảm những lợi ích trên của Aspirin. Muốn giữ được hiệu quả của Aspirin trong trường hợp này, tốt nhất không nên uống Aspirin chung với các thuốc NSAIDs khác ít nhất từ 1 tới 2 giờ (trước khi hoặc sau khi).

Khi sử dụng một liều lượng đủ cao để kiểm soát những cơn đau, Aspirin (cho dù đã được bao viên) là một trong những loại thuốc kháng viêm giảm đau phổ biến nhất gây viêm và xuất huyết dạ dày. Vì vậy, cần phải ăn no khi uống loại thuốc này để giảm những rủi ro bị xuất huyết dạ dày.

Nếu khi sử dụng những loại thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs có thể gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng như viêm loét bao tử, tăng huyết áp thì thầy thuốc có thể đề nghị bệnh nhân sử dụng celecoxib (celebrex). Celecoxib là một loại tác nhân ức chế COX-2 có tác động giống như NSAIDs. Tuy nhiên, khi sử dụng celecoxib, bệnh nhân cần phải thận trọng, nếu bệnh nhân bị dị ứng với các loại kháng sinh có chứa sulfa (hoặc tất cả các loại thuốc có chứa sulfa) thì không nên sử dụng, nếu chưa thực hiện các xét nghiệm về dị ứng.

Các loại thuốc kháng viêm giảm đau NSAIDS và các tác nhân ức chế COX-2 có thể gây rủi ro các bệnh tim mạch. Hiện có rất nhiều khuyến cáo về những rủi ro tim mạch cho những loại thuốc này. Những nghiên cứu cho thấy phần nhiều các loại thuốc này làm tăng rủi ro nhồi máu cơ tim từ 50 - 80% nếu sử dụng trong nhiều năm từ liều trung bình cho tới liều cao (Vioxx, Bextra là các thuốc nằm trong nhóm thuốc này đã bị thu hồi và rút ra khỏi thị trường từ năm 2004).

Để đạt được hiệu quả giảm đau tốt nhất, các thầy thuốc gợi ý rằng song song với việc uống các loại thuốc kháng viêm giảm đau, bạn cũng cần nên hạn chế những thói quen khác có thể dẫn đến những rủi ro về tim mạch như hút thuốc, thực phẩm nhiều cholesterol, béo phì, lười biếng thể dục thể thao...

Để hạn chế tối đa những bất lợi trong việc sử dụng thuốc giảm đau, người bệnh cần nhớ là không bao giờ sử dụng quá liều lượng được đề nghị. Khoảng cách giữa 2 lần sử dụng không dưới 4 giờ. Nếu cơn đau vẫn còn âm ỷ sau khi sử dụng thuốc giảm đau cần nên báo cáo cho bác sĩ. Cũng nên báo cho bác sĩ biết rằng nếu bạn đang có những bệnh về bao tử và bộ máy tiêu hóa.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Dùng thuốc giảm đau, kháng viêm khi thời tiết chuyển mùa
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO