David cần được bảo vệ như thế ?

18/01/2005 09:58

Bức tượng David bằng đá hoa cương lừng danh của cố danh họa Ý Michelangelo Buonarroti (1475-1564, còn là nhà điêu khắc, kiến trúc sư và nhà thơ) có thể sớm được các dòng không khí vô hình bảo vệ tránh bụi và hao mòn bởi thời gian.

Theo các viên chức ở Viện bảo tàng (VBT) thành phố Florence (Ý) cho biết, “bức tường không khí” là một trong các biện pháp VBT đang xem xét để bảo vệ tượng khỏi bị bụi bám mà không cần lồng kính bên ngoài.

Trước đó, chuyện lau sạch bụi bám trên tượng David cũng gây nhiều tranh cãi, nhưng công việc vẫn hoàn tất hồi tháng 5-2004. Một số nhà phê bình cuộc lau rửa ấy cho rằng việc xử lý cho sạch bụi đã đi quá xa, làm ảnh hưởng đến giá trị nghệ thuật của tượng đá. Hãng thông tấn Ý Ansa cho biết sau khi các nhà phục hồi lấy sạch các lớp bụi xám khỏi tượng, các viên chức VBT lại để ý thấy có những phân tử bụi mới - do du khách “vô tình” mang vào - lại tiếp tục làm bẩn tượng đá.

Nhà trưng bày Accademia, nơi cư ngụ của tượng đá thời Phục Hưng này, cũng xem xét việc trang bị thảm lót đặc biệt và một hành lang thoáng khí, giúp “lấy sạch” bụi cát bám trên giày dép và quần áo du khách trước khi họ đến xem tượng. Theo một viên chức cấp cao về bảo tàng ở Florence, các biện pháp mới sẽ được áp dụng trong vòng 1 năm tới. Làm tượng đá này, Michelangelo đặt tên David để tưởng nhớ đến David - vị thầy dòng được Kinh Thánh nhắc đến vì đánh bại Goliath vĩ đại trước khi trở thành vua đất nước Israel. Tượng đá hoa cương David từng bị hắt hủi, để mặc nắng gió mưa bão suốt giai đoạn 1504-1873.

Vì sao hàng triệu người thích ngắm tượng gã đàn ông “trần trụi”?

Kỷ niệm lần thứ 500 khai sinh bức tượng, đáng tự hào là David của Michelangelo vẫn nổi tiếng như thuở mới vào đời (1504). Sự hấp dẫn phần nào nằm ở kích thước đặc biệt: Với chiều cao 5m, tượng David cao cỡ chiếc xe buýt 2 tầng. Được nhà điêu khắc gọt đẽo từ khối đá hoa cương nguyên vẹn và cực lớn, ước tính người khổng lồ David nặng xấp xỉ 6 tấn. Ngay cả con mắt của một người chưa chuyên nghiệp, các số đo trên thật quá sức tưởng tượng. Vậy mà Michelangelo làm được chỉ trong thời gian không dài.

Rồi năm 2004 vừa qua, các chuyên gia phát hiện một số biểu hiện ứng suất (stress) nơi mắt cá của David. Antonio Paolucci, tổng giám đốc các VBT thành phố Florence, giải thích: “Dù rất điển trai, David lại có 2 mắt cá chân quá mỏng manh, bởi vì khi gia công phiến đá khổng lồ, Michelangelo gọt đẽo phần dưới hơi quá tay.” Nhưng thật ra kích thước không quyết định mọi vấn đề.

Tượng David, dưới mắt mọi người, là một trong những kỳ tích vĩ đại nhất của người nghệ sĩ bậc thầy của thế giới này. Hugo Chapman, người bảo quản các tranh vẽ Ý tại VBT Anh ở London, chiêm nghiệm: “Sự hấp dẫn phần nào thể hiện ở duy nhất kiệt tác David: Cố gắng hoàn thành trọn công việc. Ai cũng biết Michelangelo có tiếng là làm dở dang mọi thứ”. David giúp đặt Michelangelo vào danh sách các họa sĩ nhất hạng thời Phục Hưng.

Khối đá hoa cương Tuscan - dùng để tạc tượng này - đã làm nhiều nhà điêu khắc nổi tiếng bị đảo điên trước khi Michelangelo cầm cái đục lên. Vào những năm 1460, các điêu khắc gia chẳng thể nào xoay trở được với kích cỡ tảngđá vì nó quá to. Hugo Chapman cho biết: “Đến đầu thế kỷ 16, “người trẻ” Michelangelo xuất hiện và chộp lấy cơ hội biến ý tưởng thành sự thật. Với một danh họa ở tuổi giữa 20 như Michelangelo, thì việc đượctạo cơ hội đã là một bước quan trọng rồi.

Thật vậy, Michelangelo tạc hoàn chỉnh tượng David trong thời gian chưa đầy 2 năm. Nhưng không phải ai cũng thấu hiểu được nét đẹp của David, để cho biết bao trắc trở lại về với tượng đá!

Tượng cũng bị hình phạt... ném đá

Đang trên đường tới lắp đặt bên ngoài trụ sở chính quyền thành phố năm 1504, nó bị ném đá tơi bời bởi các công dân địa phương. Một số chuyên gia cho rằng vụ tấn công có động cơ chính trị, một số khác nữa tin rằng ném đá chỉ đơn giản là hành vi côn đồ của một số thanh niên xấu. Nhưng dù sao đi nữa, tượng đá vẫn bình an “qua cơn bĩ cực” và trở thành biểu tượng thánh linh của Florence. Jane Everson, giáo sư văn chương Ý tại Trường Royal Holloway College ở London (Anh), cho biết: “David được tạo ra trong thời điểm không mấy thuận lợi, có quá nhiều căng thẳng giữa dòng họ Medici và phe Cộng hòa tại Florence. David đích thực là biểu trưng của những lý tưởng Cộng hòa vì nổi bật hình ảnh một David bé nhỏ dám chống chọi cả một Goliath vĩ đại”. Và chuyện của David chưa dừng lại đó...

Chuyện “phủi sạch bụi” tốn 11 năm tranh cãi

Trong lúc diễn ra các vụ bạo động năm 1527, tượng David bị thiệt mất nửa phần dưới cánh tay trái. Đến năm 1810, David được phủ sáp bảo vệ và sang năm 1843, một âm mưu khác nhằm “lột” sáp bằng acid clohydric cũng đã lóc ra được một số bề mặt gốc. Để “tự vệ”, David được dời về nhà hiện nay - Galleria dell Accademia, tại Florence vào năm 1873.

Năm 1991, một thợ vẽ Ý dùng búa tấn công loạn xạ bức tượng làm nát ngón thứ 2 chân trái. Giữa những năm 1990, có kiến nghị rằng David đã hơi bẩn, cần tắm, thế là đấu khẩu ngày một tăng dữ dội kéo dài đến 11 năm! Năm 2003, quyết định đưa ra là dùng nước cất để “tắm”(tức lau rửa) sạch tượng. Các nhà phê bình phản đối rằng phương pháp này có thể gây tổn hại nghiêm trọng tới kiệt tác.

Nhưng, vào tháng 5-2004, tượng đá hoa cương David trông tươi mới và sạch sẽ hơn được giới thiệu trước công chúng Ý; rõ ràng là tắm nhiều, rấtnhiều nước cất cũng chẳng sao! Ngày 8-9-2004, thành phố Florence phát động 9 tháng lễ hội mừng sinh nhật tượng đá David. Các hoạt động gồm hòa nhạc, đốt pháo bông, triển lãm, hội thảo và… tất nhiên có 500 áo thun T-shirts chính thức in hình David để đánh dấu dịp này.

David “làm rể” trăm họ: Khổ!

Đôi khi thật khó trở thành một đấng nam nhi mẫu hoàn hảo. Có khi bạn phải dầm mưa đội nắng suốt 400 năm, mà rồi vẫn bị phê phán, nào là dáng… tệ, lại không có quần áo nữa chứ! Phải bao nhiêu nămnữa người đàn ông bằng đá hoa cương cao 5 m này mới được nồng nhiệt đón nhận? Dưới đây là phần điểm lại chuyện vui buồn về David - “người đàn ông” được quan tâm nhất trên thế giới.

1- Dù đã có nhiều triệu người đổ xô đến ngắm David ở Florence, nhưng không phải bất cứ ai cũng đồng tình xem sự trần trụi của tượng! Chẳng hạn một bản sao tượng David cao 1,52 đặt ngoài một cửa hiệu ở Florida (Mỹ) được tích cực quấn một khăn che “ chỗ cần kín đáo” sau khi có nhiều người than phiền “trông nó tục quá”. Một phụ nữ càm ràm: “Thậm chí tôi đâu biết nghệ thuật tượng là gì! Dưới mắt tôi, nó chỉ là một gã trần trụi đứng trên lề đường, vậy thôi”.

2- David bị phê bình dữ dội với tư thế ngồi tựa một bên đùi. Thật ra đó lại là nét đặc trưng của phong cách contrapposto, theo đó cơ thể hơi vặn về một phía. Theo các chuyên gia nghệ thuật, vận dụng kiến thức giải phẫu hình thể để làm tượng đúng như vậy là tốt.

3- Một bản sao bằng thạch cao y như tượng thật đang thường trú ở VBT Victoria & Albert (London, Anh). Nó làm đẹp dãy cửa hiệu Appian Way Shops ở Cung điện Caesars (Las Vegas) và được quảng bá “không thể bỏ qua”. Có một người ở Los Angeles làm 23 mô hình đủ kích cỡ (David) để trang trí nhà cửa và đất vườn nhà ông.

4- Dennis Kozlowski, cựu Tổng giám đốc Tyco, từng vung tiền làm tiệc sinh nhật cho bà xã Denise, 60 khách quý hôm đó được đãi rượu Vodka Nga trong ly hứng “dưới” tượng David bằng băng. Tổng cộng bữa tiệc tốn hơn 2 triệu USD.

5- Tại Shelton (Connecticut, Mỹ), một trạm xe buýt đưa đón học sinh bị dời đổi sau khi một phụ huynh than thở: “Con gái tôi có thể ngắm tượng David nhưng chỉ từ… eo trở xuống. Nhiều người bảo tôi dị hợm, nhưng đúng là từ cửa xe buýt nhìn ra, tụi nó chỉ thấy từ lỗ rốn trở xuống mà thôi!”.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
David cần được bảo vệ như thế ?
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO