Cần khơi thông chính sách cho nhóm nghiên cứu mạnh, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo

NHƯ QUỲNH| 11/06/2019 16:23

KHPTO - Theo thứ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) Nguyễn Văn Phúc, trong những năm qua, nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học đã có bước chuyển biến ban đầu tích cực. So với 5 năm trước, số công bố quốc tế trong các cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam đã tăng hơn gấp đôi, góp phần đưa xếp hạng khu vực, quốc tế của các trường tăng lên đáng kể.

“Hiện nay, trong “2 chân” là đào tạo và nghiên cứu khoa học, các trường vẫn chú trọng chủ yếu là đào tạo, còn nghiên cứu khoa học, dù đã có cải thiện lớn trong thời gian qua, nhưng so với “chân” đào tạo thì vẫn yếu” - thứ trưởng cho hay.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc cho rằng, để thực hiện được mục tiêu lấy khoa học nuôi khoa học và tăng nguồn thu từ nghiên cứu khoa học, nhất thiết phải thay đổi cơ chế chính sách phát triển khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học. Một số hạn chế về nhóm nghiên cứu mạnh, phòng thí nghiệm, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo hiện nay trong các cơ sở giáo dục đại học cần sự khơi thông, thay đổi về chính sách.

“Việc phát triển khoa học công nghệ đóng góp lớn cho nguồn thu các trường, nếu khơi thông cơ chế chính sách, chúng ta sẽ nâng cao thứ hạng giáo dục đại học Việt Nam trên khu vực và thế giới” - thứ trưởng khẳng định.

Mới đây, 3 dự thảo văn bản được Bộ GD&ĐT đưa ra để lấy ý kiến góp ý liên quan đến xây dựng và phát triển nhóm nghiên cứu mạnh; đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp (cho giảng viên); đầu tư phòng thí nghiệm gắn với chương trình nghiên cứu. Các ý kiến nhìn chung đánh giá cao sự cần thiết phải ban hành các văn bản trên và cho rằng, đây đều là những vấn đề quan trọng, ảnh hưởng lớn đến nâng cao năng lực khoa học công nghệ của các cơ sở giáo dục đại học.

Là trưởng nhóm nghiên cứu thực hiện đề tài thuộc chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia giai đoạn 2016 - 2020 “Nghiên cứu phát triển khoa học giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam”, GS.TSKH. Nguyễn Đình Đức, trưởng ban đào tạo, Đại học quốc gia Hà Nội cho biết, nhóm nghiên cứu thực hiện khảo sát 216 giảng viên ở 40 trường đại học, viện nghiên cứu trên cả nước, kết quả cho thấy có 58,8% khẳng định đang tham gia các nhóm nghiên cứu.

Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, tính đến năm học 2016 - 2017 đã có 491 nhóm giảng dạy - nghiên cứu được thành lập tại các cơ sở đào tạo. Trên cơ sở khảo sát từ 142/271 trường đại học, hiện nay trong hệ thống các trường đại học đã hình thành 945 nhóm nghiên cứu, một trường đại học có trung bình 7 nhóm nghiên cứu.

Thông qua nhóm nghiên cứu, chất lượng đào tạo tiến sĩ và chất lượng đội ngũ đã tăng lên từng bước. Kết quả khảo sát ở Đại học quốc gia Hà Nội cho thấy, 80% các nghiên cứu sinh trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ của trường, nhờ tham gia nhóm nghiên cứu nên khi bảo vệ luận án tiến sĩ đều đã có công bố quốc tế ISI. 100% các nghiên cứu sinh ở Đại học quốc gia Hà Nội có công bố quốc tế đều tham gia trong các nhóm nghiên cứu.

Năm 2013, tổng công bố quốc tế của cả Việt Nam hết sức khiêm tốn, chỉ ở mức 2.309 bài. Tuy nhiên, theo thống kê mới đây nhất của nhóm nghiên cứu độc lập (Trường đại học Duy Tân), tính từ 2017 đến thời điểm công bố vào tháng 6/2018, chỉ riêng công bố quốc tế của 30 trường đại học Việt Nam hàng đầu trong danh sách này đã đạt 10.515 bài. Con số này hơn cả giai đoạn 5 năm trước đó (2011 - 2015), khi toàn Việt Nam mới có 10.034 bài. Nếu chỉ tính riêng các công bố quốc tế thuộc Scopus của Việt Nam, trong vòng 10 năm trở lại đây (2009 - 2018) đã tăng gần 5 lần.

“Sự gia tăng của các nhóm nghiên cứu trong các trường đại học tỷ lệ thuận với sự gia tăng số lượng công bố quốc tế. Nhóm nghiên cứu chính là một trong những giải pháp quan trọng nhất để nâng cao chất lượng đào tạo và hiệu quả của các hoạt động nghiên cứu, nâng cao chất lượng và số lượng đội ngũ nhân lực khoa học và công nghệ cũng như nâng cao xếp hạng của trường đại học” - GS. Nguyễn Đình Đức cho hay.

Chỉ ra một số tồn tại, hạn chế chủ yếu của các nhóm nghiên cứu hiện nay ở Việt Nam, GS. Nguyễn Đình Đức cho biết đó là còn thiếu cán bộ khoa học đầu ngành dẫn dắt nhóm nghiên cứu; số lượng công bố quốc tế của các nhóm nghiên cứu còn khá khiêm tốn; nguồn lực đầu tư cho các nhóm nghiên cứu còn hạn chế. Ngoài ra, về phía quản lý nhà nước, trường đại học, còn thiếu chính sách cụ thể, đủ mạnh để hỗ trợ, thúc đẩy sự hình thành, phát triển các nhóm nghiên cứu trong các trường đại học.

“Qua khảo sát thực tiễn hoạt động của các nhóm nghiên cứu, chúng tôi kiến nghị cần sớm ban hành những chính sách cụ thể, đồng bộ và đủ mạnh để hỗ trợ và thúc đẩy sự hình thành phát triển các nhóm nghiên cứu trong các trường đại học hiện nay. Các chính sách cần được xây dựng theo hướng quy định tiêu chí để phân loại các nhóm nghiên cứu; khi ban hành các tiêu chí và xem xét mức đầu tư cho nhóm nghiên cứu cũng cần quy định phù hợp với từng đối tượng, cấp độ để đảm bảo đầu tư không lãng phí, tránh cào bằng và đem lại hiệu quả cao nhất” - GS. Nguyễn Đình Đức đề xuất.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Cần khơi thông chính sách cho nhóm nghiên cứu mạnh, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO