Bố trí cây trồng, vật nuôi phù hợp với vùng xâm nhập mặn

Để đối phó với tình trạng này, bên cạnh những biện pháp tích cực như: củng cố việc ngăn mặn, không cho nước mặn xâm nhập vào nội đồng và nạo vét kênh mương tiếp ngọt để duy trì sản xuất nông nghiệp, thì việc bố trí lại cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện hiện nay và hiệu chỉnh kỹ thuật canh tác cũng là một biện pháp rất hữu hiệu, linh hoạt, có thể áp dụng nhanh, ít tốn kém và mọi người dân có thể làm được

Bố trí lại mùa vụ để né mặn:

Bố trí mùa vụ thu hoạch sớm hơn để tránh mặn cuối vụ và xuống giống muộn hơn để tránh mặn đầu vụ. Biện pháp này có thể được thực hiện bằng cách chọn giống cây trồng hoặc vật nuôi có chu kỳ sinh trưởng ngắn. Hiện nay có giống lúa cực ngắn ngày (80 - 85 ngày), những giống đậu 60 ngày, giống bắp 70 ngày, giống rau 50 ngày, cá, tôm... có chu kỳ sinh trưởng ngắn phù hợp cho việc bố trí lại mùa vụ này.

Chọn giống kháng mặn:

Canh tác những loại cây trồng hoặc vật nuôi có khả năng kháng mặn để khi mặn tăng cao ít bị thiệt hại. Một số loại cây trồng chịu mặn tốt như bông vải (7,7 dS/m), sorghum (6.8 dS/m), bí rợ (3,9 dS/m), đậu nành (5 dS/m), đậu đũa (4,9 dS/m)... Đối với cây ăn trái, cây công nghiệp dài ngày nên trồng cây ghép trên những gốc ghép có khả năng kháng mặn. Giống lúa Một Bụi Đỏ ở Bạc Liêu chống chịu mặn rất tốt.

Thay đổi hệ thống canh tác:

Cây trồng được canh tác trong mùa mưa có nước ngọt, luân canh với nuôi cá, tôm trong mùa nắng có nước mặn hay lợ. Hiện nay, nông dân đã thực hiện hệ thống canh tác này như mô hình lúa - tôm sú, lúa - cá nước lợ... Hệ thống canh tác lúa - tôm sú đã được áp dụng ở vùng nước lợ các tỉnh ven biển đồng bằng sông Cửu Long từ những năm 1960. Đây là mô hình có tính đặc thù của những vùng nhiễm mặn theo mùa, đặc biệt ở những vùng mới chuyển đổi cơ cấu sản xuất từ canh tác lúa một vụ kém hiệu quả như ở Cà Mau, Bạc Liêu, Kiên Giang. Nét đặc thù của mô hình này là tôm sú được thả nuôi trong mùa khô theo phương thức quảng canh cải tiến (khi nguồn nước trên sông bị nhiễm mặn) và canh tác lúa trong mùa mưa (nước ngọt).

Trồng loại cây có nhu cầu nước ít:

Khi mặn xâm nhập thì nước ngọt phục vụ cho sản xuất trở nên khan hiếm, nên chọn trồng những loại cây có nhu cầu nước ít. Cây bắp, đậu nành

và một số loại rau màu khác có nhu cầu nước ít hơn cây lúa rất nhiều.

Tăng cường khả năng chịu mặn cho cây:

Trong trường hợp cây trồng bị nhiễm mặn, bằng biện pháp kỹ thuật canh tác có thể gia tăng khả năng chịu mặn cho cây như phun một số hóa chất lên lá, bón dưỡng chất đối kháng mặn, cung cấp phân bón qua lá, sử dụng màng phủ nông nghiệp.

Áp dụng biện pháp tưới nhỏ giọt:

Tưới nhỏ giọt là một biện pháp tiết

kiệm nước tưới rất tốt. Hiệu quả sử dụng nước tưới lên trên 90%, là nhờ nước không chảy tràn, giảm thấm sâu, ít bốc hơi và tưới đúng vào vùng rễ của cây trồng.

Tuy nhiên, để thực hiện có hiệu quả các biện pháp đã nêu, cần phải điều tra, khảo sát và có quy hoạch cụ thể việc áp dụng cho từng vùng sinh thái có nguy cơ bị thiệt hại do mặn. Sau đó tiến hành xây dựng mô hình trình diễn và tập huấn kỹ thuật canh tác cho nông dân.