Bệnh gút & giả-gút

HỎI: “... Tôi bị đau nhức khớp, được bệnh viện chẩn đoán là giả-gút. Đó là bệnh gì?”

Hoàng Thị Hường (Bình Thạnh, TP.HCM)

ĐÁP: Gút (goutte, gout), còn gọi là thống phong, là một bệnh lý phát sinh từ sự tăng nồng độ urat trong máu, làm lắng đọng các tinh thể urat ở các mô, gây viêm khớp và sỏi thận. Biểu hiện đặc thù nhất là các đợt viêm khớp cấp tính, chủ yếu ở ngón chân cái (90%) - bị sưng đỏ và đau nhức.

Còn được gọi là bệnh khớp pyrophosphat, giả-gút (pseudo-gout) có nhiều điểm giông giống với gút:

- Các tinh thể lắng đọng ở các khớp.

- Viêm khớp (cấp và mạn).

- Điều trị bằng chất kháng viêm không steroid.

Nhưng đó là hai bệnh riêng biệt. Thay vì là urat, các tinh thể làm phát sinh bệnh giả-gút là pyrophosphat calcium. Khớp thường hay bị viêm (sưng, đau, đỏ, nóng) là đầu gối (60%) và các khớp lớn khác (thay vì ngón chân cái). Bệnh giả-gút hay gặp ở phụ nữ tuổi 60 - 70, trong khi đa số bệnh nhân gút là nam giới.

Bệnh giả-gút được phân loại theo căn nguyên thành ba loại: một dạng di truyền; một thể kết hợp với các rối loạn chuyển hóa như cường năng phó giáp, thiểu năng tuyến giáp và giảm magnesium-huyết; và một thể vô căn chủ yếu kết hợp với tuổi tác.

Ngoài các cơn cấp tính, giả-gút có thể phát triển thành mạn tính, dẫn đến thoái hóa đa khớp. Nó không kết hợp với sỏi thận và bệnh thận như trong bệnh gút.

Hút dịch khớp làm giảm các triệu chứng viêm khớp và cho phép chẩn đoán xác định bệnh bằng việc nhận diện các tinh thể pyrophosphat dưới ánh sáng đơn cực. Calcium ứ đọng trong mô sụn khớp có thể nhìn thấy trên phim X-quang.

Các chất kháng viêm không steroid như indomethacin làm giảm nhanh các triệu chứng giả-gút và giúp các khớp hoạt động trở lại. Người ta cũng dùng corticoid tiêm vào khớp. Colchicin - một chất thường dùng cho bệnh gút - có tác dụng không đều trong bệnh giả-gút. Các thuốc trị gút allopurinol và probenecid không được dùng cho giả-gút. ó