Ăn chay có nhiều điều có thể bạn chưa biết

06/02/2006 04:30

Chay tịnh theo Thánh Kinh không có nghĩa là khổ chế mà là biểu hiện của sự buồn sầu. Ăn chay là khước từ đồ ăn thức uống và đôi khi cả việc liên hệ tình dục nữa.

Theo quan niệm của người Việt Nam ăn chay là ăn những chất thanh tịnh, không ăn thịt cá và các thứ cay nồng thuộc loại ngũ vị tân (hành, hẹ, tỏi, kiệu và hưng cừ).

Nhưng thật ra, chữ “Chay” nguyên ủy vốn là chữ “Trai”, có nghĩa là thanh tịnh còn có nghĩa là thời thực, tức là ăn trước giờ Ngọ, phát khởi từ ý tưởng từ bi không giết hại sinh mạng chúng sinh, Trai thực chuyển sang nghĩa Tố thực nghĩa là không ăn thịt.

Đối nghịch với ăn chay là ăn mặn nghĩa là “ăn mạng” - ăn sinh mạng các loài động vật.

Ăn chay qua lăng kính khoa học

Mục đích ăn chay của phần lớn người là bảo vệ sức khỏe và bảo vệ môi sinh - “cứ mỗi kg thịt bò bạn ăn là 45 m2 rừng cây nhiệt đới bị phá hủy và đã cung cấp 227 kg khí CO2 vào bầu khí quyển“ - nếu ăn thịt, bạn đang góp phần vào việc phá hủy môi trường sinh sống trên Trái đất, dầu bạn không hay biết.

Hiện nay có năm loại ăn chay được sắp loại theo nhu cầu và sở thích là:

- Vegan (ăn chay thuần túy tức ăn chay ròng): không ăn các thực phẩm có nguồn gốc từ động vật, cũng như không tiêu dùng các vật dụng có liên hệ tới sự sống của con vật như áo lụa dệt bằng tơ, áo len dệt bằng lông cừu, áo lông thú, mang giầy, ví bằng da.

- Lacto Vegetarians (ăn chay có sữa): không ăn thịt động vật và trứng, nhưng dùng thêm sữa và các sản phẩm của sữa như bơ, phó mát.

- Ovo Vegetarians (ăn chay có trứng): không ăn thịt động vật và không uống sữa, nhưng dùng thêm trứng.

- Lacto-Ovo Vegetarians(ăn chay có trứng và sữa + các sản phẩm sữa như bơ, phó mát).

- Partime vegetarians (ăn chay bán phần) hay còn gọi là ăn chay uyển chuyển

 Lợi ích của sự ăn chay

- Bớt bị bệnh tim mạch và cao huyết áp.

- Bớt bị bệnh đường ruột.

- Bớt bị bệnh ung thư vú, ung thư kết tràng và ung thư tuyến tiền liệt.

- Bớt bị bệnh xốp xương.

- Bớt béo phì và bệnh tiểu đường.

Nếu ăn chay không đúng cách, không đúng phương pháp có thể dẫn đến béo phì và bệnh tiểu đường, cũng như các bệnh về tim mạch. Thực phẩm chay ngày nay được biến chế cho phù hợp với khẩu vị người ăn nên rất ngon, không thua kém gì thức ăn mặn. Thêm vào đó, do thức ăn chay tiêu hóa nhanh, khiến người ăn có cảm giác mau đói, phải ăn thêm cơm, hoặc mì sợi trong bữa ăn chính hoặc ăn tăng cường thêm bữa phụ trong giờ nghỉ giải lao. Đây cũng là một nguyên nhân khiến người ăn chay dễ béo phì.

Ăn chay để ngăn ngừa bệnh tim và tiểu đường, là phải thật ít chất béo (dưới 10%), nhiều chất xơ (60 - 70 g mỗi ngày), không cholesterol và nhiều carbohydrat (» 80%). Khẩu phần ăn hàng ngày bao gồm rau trái tươi, cơm gạo lức, đậu hạt và không dùng những loại thực phẩm tinh lọc như cơm gạo trắng, bột mì, bột bắp, bột gạo, v..v...

Do đó, tốt nhất là giảm tối đa các chất béo, không nên chiên đậu hũ, nên luộc hay nấu canh, vừa giản dị lại vừa bổ.

Mặc dầu là ăn chay nhưng lại là thực phẩm chay chứa quá nhiều chất bổ dưỡng (nhiều chất béo, chất đạm, chất đường, muối và tinh bột) và sự hoạt động thể lực lại quá ít, các chất bổ dưỡng dư thừa liên tục đưa vào cơ thể, nên biến thành mỡ, từ đó dễ sinh ra tiểu đường và bệnh tim mạch. Nguyên nhân chủ yếu là thiếu tập thể dục hoặc nếu có thì tập không đều đặn. Yếu tố đều đặn (consistency) quan trọng hơn yếu tố cường độ (intensity). Tập thể dục đúng cách có nghĩa là tập đều đặn hàng ngày và tập với nhịp tim đập trong khoảng từ 65 đến 85 phần trăm nhịp tim đập tối đa. Nói tóm lại, luyện tập thể dục đều đặn hàng ngày ba mươi phút trong nhịp tim đập cho phép, cùng với chế độ dinh dưỡng chay đúng cách là những điều quan trọng nhất để ngăn ngừa bệnh tật và có thể giảm 58% nguy cơ bị bệnh tiểu đường loại II - tỏ ra hiệu quả hơn việc uống thuốc. Các thiền sư Thiếu lâm với võ nghệ cao cường và sức mạnh ra sao hẳn bạn cũng đã biết.

Giữa ăn chay và chuyện tình dục có ảnh hưởng gì không?

Chúng ta biết rằng bản chất của sự ham muốn tình dục là do các nội tiết tố sinh dục (testosterone, estrogen...) và tính chất cương của các cơ quan sinh dục nam nữ.

* NO (nitric oxid) làm giãn cơ trơn, làm cho máu đến dương vật nhiều hơn chính là nguyên nhân gây cương dương vật (và cả âm vật - clitoris).

Cơ chế cương dương vật do NO được phóng thích do men phosphodiesterase type 5 (PDE5) bị ức chế trong chu trình Guanosine Monophosphate (cGMP) - NO có tác dụng làm giãn cơ trơn quanh mạch máu dương vật, làm máu dồn đến càng ngày càng nhiều nên làm căng cứng.

* Arginin là chất cung cấp để sản sinh ra NO. Năm 1997 côngtrình nghiên cứu của Moody. JA, Vernet. DA, Laidlaws thí nghiệm trên 344 con chuột đực được cho ăn với một chế độ dinh dưỡng có thêm 2, 25% L. arginin và 0, 7% chất L. NAME. Tám tuần lễ sau khi cho ăn như thế, nồng độ chất arginin và NO có trong máu và trong dương vật, tăng lên rõ rệt và tất cả số chuột đều cương dương vật gần 100% do hoạt động của NO. Kết luận của thí nghiệm thật rõ ràng là L. arginin là nguồn cung cấp để sinh ra NO, mà NO lại là tác nhân gây ra tình trạng cương cứng. Vì vậy cho thêm chất L. arginin vào trong thực phẩm để hỗ trợ cho việc điều trị yếu sinh lý hay bất lực liệt dương (ED) là một chuyện chắc chắn phải được nghĩ đến.

Thực phẩm nào chứa nhiều arginin nhất?

Có một loại cỏ ở Trung Quốc có hàm lượng arginin cao nhất là Chinese tallow tree nut flour. Trong 100 g cây này có 57% là protid với 10 g arginin trong khi hạt bí dược xem như có hàm lượng arginin cao nhất trong các loại cây chỉ có 4,8 g arginin.

 Theo Tuệ Tỉnh thì nguyên lý của việc điều trị những trường hợp di tinh, mộng tinh suy nhược sinh lý, là phải bổ dưỡng tâm thận, mà trước hết là phải điều hòa tỳ vị, làm cho tâm thận được củng cố, tỳ vị được bồi bổ.

Hải Thượng Lãn Ông ghi trong Y Trung Quan Kiện: “Bổ vị là kinh nghiệm riêng, vị khỏe thì ăn uống tăng tiến tinh ba hằng ngày sản sinh không ngớt”.

Trong nhân gian vẫn còn lưu truyền những thang thuốc của vua Gia Long, Minh Mạng, những thức ăn, thức uống trị bệnh liệt dương như rượu rắn tam xà ngũ xà... rượu tắc kè, rượu bìm bịp, cá ngựa, sừng con tê giác, lộc nhung, cao lộc, ngọc dương, ngầu pín...

Mặt trái của ăn chay

Ăn chay trường thuần túy có thể gây thiếu vitamin B12 do thực phẩm rau đậu không có loại vitamin này - có thể gây thiếu máu hoặc bệnh dây thần kinh. Người ăn chay trường thuần túy và phụ nữ mang thai, cho con bú và những người cao tuổi nên bổ sung vitamin B12 hay multi-vitamin hàng ngày.

Ăn chay có thể vẫn gây thiếu sắt (Fe) gây teo tinh hoàn và thiếu máu. Thiếu kẽm (Zn) sẽ làm suy giảm sinh sản tinh trùng...

Nói tóm lại những người ăn chay thuần túy và ăn chay trường cần phải sử dụng đa dạng nhiều loại thức ăn giàu chất kẽm, chất sắt mỗi ngày như các hạt họ đậu, rau lá xanh đậm và trái cây tươi lẫn sấy khô.

Nên ăn nhiều rau quả (đặc biệt là cam, chanh, dưa đỏ, ớt, cà chua, bông cải xanh...). Rau quả có nhiều vitamin C, giúp tăng cường hấp thu sắt và lấn át cả tác dụng ngăn cản hấp thu sắt của acid phytic, acid oxalic, acid tannic...

x

xx

Ăn chay đang được nhiều người thực hành, kể cả người già lẫn trẻ: ăn chay tuyệt đối là kiêng ăn thịt, trứng và các sản phẩm từ sữa, ăn chay tương đối là vẫn ăn trứng và sản phẩm làm từ sữa hoặc một trong hai thứ đó. Vậy những cơ thể đang phát triển như trẻ em, phụ nữ có thai và đang cho con bú nếu thực hành ăn chay tuyệt đối có hay không cần chế độ ăn bổ sung (chất đạm và một số vitamin cơ bản có trong sữa, trứng, calci, kẽm, sắt...)? Các chuyên gia về dinh dưỡng cho rằng nên phối hợp nhiều loại đạm thực vật có trong các loại rau, đậu, hạt... thì vẫn không cần ăn đạm động vật.

(Ảnh - Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM)

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Ăn chay có nhiều điều có thể bạn chưa biết
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO